Haønh-Quaân

Shining Brass

Naêm 1965, Ñaïi-Taù Donald Blackburn ñöôïc ñeà cöû laøm chæ huy tröôûng ñôn vò Lieân-Ñoaøn Nghieân-Cöùu, Quan-Saùt (SOG). OÂng ta laø moät só quan thaâm nieân trong nghaønh Löïc-Löôïng Ñaëc-Bieät, moät trong nhöõng ngöôøi noåi tieáng treân theá giôùi veà du-kích chieán. Ñôn-vò SOG ñöôïc leänh cuûa töôùng Westmoreland xaâm nhaäp heä thoáng ñöôøng moøn Hoà-Chí-Minh ñöa quaân ñoäi Baéc Vieät vaøo mieàn Nam Vieät-Nam.

Luùc ñoù chöa ai bieát chaéc chaén chuyeän gì ñang xaåy ra beân Laøo. Ñoù cuõng laø muïc tieâu cho cuoäc haønh quaân Shining Brass do ñôn vò SOG ñaûm traùch. Ñaïi-Taù Blackburn chæ ñònh Ñaïi-Taù Arthur D. oûBulloõ Simons chæ huy cuoäc haønh quaân. Ñaïi-Taù oûBulloõ Simmons coù taàm voùc deã neå, raát xöùng ñaùng vôùi danh hieäu oûBoø Moängoõ cuûa oâng ta... to lôùn, baønh-ki. Trong traän Theá Chieán Thöù Hai, tieåu ñoaøn 6 Bieät-Ñoäng-Quaân cuûa Bull Simons laø ñôn vò trinh-saùt, tai vaø maét cho sö-ñoaøn 11 Nhaåy-Duø Hoa-Kyø vaø ñi tieân phong trong traän ñoå boä leân ñaûo Leyte, Phi-Luaät-Taân.

Ñaïi-Taù Bull Simons cuõng bieát vuøng nam Laøo do tröôùc ñaây, oâng ta ñaõ tuyeån moä, huaán-luyeän ngöôøi saéc toäc Kha cho cô-quan tình baùo CIA naêm 1961-1962. Hieäp-ñònh Geneva 1962, trung-laäp hoùa Ai-Lao, Bull Simons vaø caùc hoaït ñoäng bí maät cuûa Löïc-Löôïng Ñaëc-Bieät cuõng ruùt lui.

Haønh quaân Shining Brass laáy quaân tình nguyeän töø Lieân-Ñoaøn 1 LLÑB/HK vaø baét ñaàu huaán luyeän beân Okinawa. Ñeán cuoái muøa heø, 16 quaân nhaân muõ-xanh ñaõ thuï huaán xong, ñuõ cho naêm toaùn vieãn-thaùm coøn dö moät ngöôøi laøm tröø-bò. Theo ñöôøng loái laøm vieäc cuûa Ñaïi-Taù Simons, moãi toaùn vieãn-thaùm seõ goàm hai hoaëc ba quaân muõ xanh Hoa-Kyø vaø chín quaân nhaân khaùc tuyeån moä töø caùc boä laïc saéc toäc thieåu soá. Toaùn vieãn thaùm hoãn-hôïp naøy coù ñaày ñuû kinh nghieäm ñeå hoaøn thaønh söù maïng, ngöôøi Hoa-Kyø coù phöông tieän ñaày ñuû, vuõ-khí, maùy moùc toái taân, ngöôøi thieåu soá coù kinh nghieäm ñi röøng, phuïc kích v.v...Theâm moät ñieàu nöõa laø, caùc toaùn vieân ña soá laø ngöôøi saéc toäc, söï toån thaát veà nhaân maïng cuûa ngöôøi Hoa-Kyø seõ giaûm ñi raát nhieàu.

Luùc baét ñaàu, quaân thieåu soá thuoäc goác ngöôøi Nuøng, hoï khôûi nguoàn töø phiaù nam tænh Quaûng Taây beân Taàu. Trong traän chieán Ñoâng-Döông, hoï noåi tieáng laø nhöõng chieán-só can-tröôøng, ñaëc bieät veà nhöõng hoaït ñoäng bieät-kích trong loøng ñòch. Chính quyeàn mieàn Nam cho hoï ñöôïc höôûng nhöõng quyeàn lôïi ñaëc bieät daønh cho caùc saéc daân thieåu soá. Hoï khoâng bò ñoäng-vieân, khoâng phaûi tham gia nghiaõ vuï quaân söï, nhôø vaäy ñôn vò SOG tha hoà tuyeån moä hoï. Moät quaân nhaân Nuøng caáp baäc thaáp nhaát ñöôïc laõnh löông haøng thaùng khoaûng 60 dollars, töông ñöông vôùi moät só quan caáp Ñaïi-UÙy trong Quaân-Löïc Vieät-Nam Coäng-Hoøa.

Theo keá-hoaïch cuûa Ñaïi-Taù Simons trong ñôït moät, caùc toaùn vieãn-thaùm seõ thaùm-saùt vuøng nam Laøo, nhaän dieän caùc caên-cöù, nôi ñoùng quaân cuûa quaân Baéc Vieät sau ñoù höôùng daãn caùc phi vuï oanh kích vaøo caùc muïc tieâu treân. SOG toå chöùc theâm nhöõng ñôn vò xung-kích caáp ñaïi-ñoäi duøng chieán thuaät tröïc-thaêng-vaän taán coâng chôùp nhoaùng vaøo nhöõng caên cöù, boä chæ huy, kho quaân duïng cuûa ñòch khi nhöõng toaùn vieãn-thaùm ñaõ tìm ra. Döôùi hoaû löïc yeåm trôï maïnh meõ cuûa khoâng-quaân, caùc ñaïi ñoäi xung kích (Hatchet Forces) seõ nhaåy xuoáng, traøn vaøo tieâu huûy muïc tieâu roài ruùt nhanh tröôùc khi ñòch kòp trôû tay. Nhöõng ñôït taán coâng chôùp nhoaùng naøy naèm trong ñôït hai.

Trong ñôït ba, SOG seõ tuyeån moä quaân thieåu soá beân Laøo, phuïc kích phaù hoaïi caùc ñôn vò Baéc Vieät ñeå hoï phaûi taäp trung cho vaán ñeà an-ninh. Luùc ñoù ñòch quaân seõ laø mieáng moài ngon laønh cho caùc phi vuï oanh-kích vaø cho caùc ñôn vò xung-kích. Keá hoaïch cuûa Ñaïi-Taù Blackburn bò vò ñaïi-söù Hoa-Kyø William Sullivan beân Laøo caûn trôû. Vò naøy giôùi haïn phaïm vi hoaït ñoäng cuûa SOG trong hai oâ-vuoâng doïc theo bieân giôùi Vieät-Laøo. OÂng ta ñoøi hoûi theâm, taát caû caùc cuoäc oanh-kích ñeàu phaùt xuaát töø Thaùi-Lan vaø caám xöû duïng tröïc thaêng thaû quaân xaâm nhaäp. Caùc toaùn vieãn-thaùm ñeàu phaûi loäi boä xaâm nhaäp vaøo ñaát Laøo, maëc daàu hoï vaãn coù theå ñöôïc tröïc thaêng boác veà trong tröôøng hôïp khaån caáp.

Gaëp trôû ngaïi vôùi vò ñaïi-söù, Ñaïi-Taù Blackburn xin ñöôïc moät phi ñoaøn tröïc thaêng thuoäc Khoâng-Löïc VNCH bieät phaùi, ñoù laø phi-ñoaøn 219 ñoùng ngoaøi Ñaø-Naüng. Caùc phi-coâng trong phi ñoaøn 219 laùi nhöõng chieác tröïc thaêng H-34 cuõ-kyõ nhöng raát baûo ñaûm. Hoï raát can-ñaûm vaø raát noåi tieáng trong huyeàn thoaïi cuûa ñôn-vò SOG, ñaõ cöùu thoaùt nhieàu quaân nhaân bieät-kích.

Ñaàu thaùng chín, Ñaïi-Taù Simons laäp boä chæ huy tieàn-phöông cho haønh quaân Shining Brass ngoaøi Ñaø-Naüng do Trung-Taù Ray Call chæ huy. Boä chæ huy trong Saigon baét ñaàu goïi BCH/Ñaø-Naüng laø C&C cho caùc toaùn vieãn thaùm trong haønh quaân Shining Brass. Sau naøy trôû neân caùc C&C North, Central vaø South (BCH-Baéc, Trung vaø Nam). BCH/Ñaø-Naüng naèm trong phi tröôøng.

Tuy nhieân, Ñaø Naüng vaãn coøn caùch xa bieân giôùi Laøo-Vieät, haønh-quaân Shining Brass caàn moät Caên-Cöù Haønh-Quaân Tieàn-Phöông (FOB) ñeå chöùa quaân, nhieân-lieäu cho tröïc thaêng vaø ñöa caùc toaùn vieãn-thaùm xaâm-nhaäp. Hoï quyeát ñònh xöû duïng traïi LLÑB Khaâm-Ñöùc, caùch Ñaø-Naüng 60 daëm veà höôùng taây-nam, caùch bieân giôùi Laøo-Vieät chöøng 10 daëm laøm caên cöù haønh-quaân. Thieáu-Taù Charlie Norton ñöôïc chæ ñònh laøm tröôûng caên cöù, Ñaïi-uùy Larry Thorne chòu traùch nhieäm thaû caùc toaùn vieãn-thaùm.

Naêm toaùn ñaàu tieân hoaøn taát huaán luyeän trong traïi LLÑB Khaâm-Ñöùc laø Iowa, Alaska, Idaho, Kansas vaø Dakota. Toaùn tröôûng coù danh hieäu laø Moät-Khoâng (One-Zero), toaùn phoù laø Moät-Moät, nhaân-vieân truyeàn tin laø Moät-Hai. Toaùn vieân ngöôøi Nuøng hoaëc theâm moät só-quan LLÑB/VN ñi theo hoïc hoûi kinh-nghieäm veà kyõ thuaät vieãn-thaùm.

Toaùn ñaàu tieân nhaåy sang Laøo trong haønh-quaân Shining Brass laø toaùn Iowa goàm hai quaân nhaân Hoa-Kyø, moät só-quan LLÑB/VN vaø baåy bieät-kích quaân Nuøng. Hoï maëc quaân phuïc khoâng caáp-baäc, phuø-hieäu ñôn-vò, quaàn aùo, ba-loâ ñeàu saûn xuaát taïi Vieät-Nam. Vuõ-khí mang theo laø tieåu lieân 9 ly cuûa Thuïy-Só, suùng ngaén 9 ly cuûa Bæ. Taát caû ñoà trang bò cuûa hoï ñeàu bí maät, tröôøng hôïp bò gieát, ñòch cuõng khoâng bieát hoï laø ai?

Tröôøng hôïp bò baét soáng, toaùn vieân Iowa ñöôïc daën doø traû lôøi raèng hoï treân ñöôøng ñi tìm chieác maùy bay C-123 bò rôùt vaø khoâng deø oûñi laïcoõ qua bieân giôùi. Ñeå ñôõ theâm cho caâu traû lôøi, SOG laøm theâm baûn ñoà giaû ñaëc bieät dôøi ñöôøng phaân chia ranh-giôùi Vieät-Laøo 10 caây-soá veà höôùng taây.

Maëc daàu Haø-Noäi vaãn choái laø khoâng coù quaân ôû beân Laøo, ñeán thaùng 10 naêm 1965, quaân phoøng-veä, coâng-binh, tieáp vaän cuûa hoï ôû beân Laøo leân ñeán 30 ngaøn quaân, chöa keå 4500 quaân xaâm-nhaäp vaøo mieàn Nam moãi thaùng. Khoaûng 200 xe vaän taûi chôû ñoà tieáp lieäu di chuyeån treân ñöôøng moøn Hoà-Chí-Minh haøng thaùng. Ñeán muøa thu 1965, khoâng aûnh cho bieát quaân Baéc Vieät ñaõ phaùt trieån heä thoáng ñöôøng daøi 900 daëm vaøo tôùi cao-nguyeân trung phaàn. Ngaøy 02 thaùng 10 naêm 1965, khoâng aûnh do phi cô thaùm thính U-2 chuïp ñöôïc cho thaáy ñòch quaân môû theâm ñöôøng môùi beân Laøo, vaø xe vaän taûi di chuyeån treân ñöôøng.

Muïc tieâu cho toaùn Iowa laø D-1, khoaûng 20 daëm taây baéc Khaâm-Ñöùc, nôi ñöôøng 165 cuûa Laøo ñeán gaàn bieân giôùi. Muïc tieâu D-1 laø nôi tình nghi quaân Baéc Vieät ñaët suùng coái vaø baén hoûa tieãn vaøo caùc ñôn vò Thuûy-Quaân Luïc-Chieán vaø Khoâng-Quaân Hoa-Kyø ñoùng taïi Ñaø-Naüng.

18 thaùng 10 naêm 1965, baùo chí Hoa-Kyø ñaêng tin sö-ñoaøn 1 Khoâng-Kî Hoa-Kyø ñuïng naëng vôùi quaân Baéc Vieät thuoäc hai trung-ñoaøn 66 vaø 33 trong thung luõng Ia Drang. Khoâng ai bieát cuøng luùc trong traïi LLÑB Khaâm-Ñöùc coù chuyeän bí maät ñang tieán haønh.

Vöøa qua buoåi tröa, taát caû moïi ngöôøi trong toaùn Iowa môû ba-loâ, tuùi quaàn aùo ñeå thanh tra laàn cuoái cho chaùc chaén, hoï khoâng ñöôïc mang theo nhöõng gì lieân heä ñeán quoác gia Hoa-Kyø. Trong khi caùc quaân nhaân bieät kích ñang baén thöû suùng cuûa hoï, Thieáu-Taù Norton, Ñaïi-UÙy Thorne ñöa caùc phi-coâng Vieät-Nam, phi coâng tröïc thaêng yeåm trôï vaø phi coâng laùi maùy bay thaùm-thính, ñieàu haønh khoâng yeåm tieàn tuyeán (FAC) vaøo trung-taâm haønh-quaân baøn keá hoaïch thaû toaùn.

Nôi thaû toaùn Iowa laø moät khu vöïc caây coái bò ñoán vaø ñoát chaùy, daân toäc thieåu-soá ôû Laøo cuõng nhö ôû Vieät-Nam vaãn thöôøng ñoát röøng laøm raãy. Theo keá hoaïch, toaùn seõ ñöôïc thaû vaøo luùc trôøi saép toái laøm cho ñòch khoâng coù thì giôø luùc trôøi coøn saùng cho quaân truy luøng. Tröôøng hôïp chaïm ñòch taïi baõi thaû, tröïc thaêng H-34 do phi-coâng Vieät-Nam laùi vaøo boác toaùn trong khi caùc tröïc thaêng voõ trang khaùc baén yeåm trôï.

Luùc 5g45 chieàu, maùy bay thaùm thính (FAC) do Thieáu-Taù khoâng-quaân Harley Pyles caát caùnh tröôùc chôû theo só-quan khoâng-yeåm cuûa SOG ôû Saigon laø Ñaïi-UÙy TQLC Winfield Sisson. Vaøi phuùt sau Pyles baùo caùo veà laø thôøi tieát coù maây thaáp cuøng vôùi söông muø, leänh tieán haønh vieäc thaû toaùn vieãn thaùm ban ra. Ba chieác H-34 noå maùy, saün saøng ra ñi. Caùc quaân nhaân Hoa-Kyø ñaõ phaûi ñeå laïi taát caû theû baøi, theû caên cöôùc, keå caû thuoác laù Hoa-Kyø. Tröôøng hôïp hoï bò gieát laáy khoâng ñöôïc xaùc, chính quyeàn Hoa-Kyø seõ choái caõi veà haønh tung cuûa hoï.

Ñuùng 6 giôø chieàu caùc tröïc thaêng caát caùnh ñem theo toaùn Iowa, caùc tröïc thaêng voõ trang bay theo yeåm trôï. Ñeán ñiaï ñieåm, ba chieác H-34 ñaùp xuoáng chôùp nhoaùng vaø toaùn Iowa bieán maát vaøo biaø röøng. Ñaïi-UÙy Thorne, ngöôøi chòu traùch nhieäm thaû toaùn cho leänh hai chieác H-34 bay veà tröôùc, sau ñoù laø maùy bay thaùm thính vaø tröïc thaêng voõ trang. OÂng ta chôø cho ñeán khi toaùn Iowa baùo caùo laø ñaõ an-toaøn môùi bay trôû veà Khaâm-Ñöùc.

Ñaïi-UÙy Thorne cuøng chieác H-34 cuûa phi ñoaøn 219 KQ/VN maát tích. Ngay töø phuùt ñaàu tieân trong haønh quaân Shining Brass ñaõ coù toån thaát. Chieác maùy bay thaùm thính do Thieáu-taù Pyles laùi cuøng vôùi Ñaïi-uùy Sisson caát caùnh rôøi traïi LLÑB Khaâm-Ñöùc treân ñöôøng veà Ñaø-Naüng cuõng bieán maát luoân. Ngaøy ñaàu, quaân-ñoäi Hoa-Kyø ñaõ maát ñi ba quaân nhaân MIA, khoâng tìm ra.

Raïng ñoâng ngaøy hoâm sau, Thieáu-Taù Norton ñöôïc baùo caùo toaùn Iowa ñaõ ñeân muïc tieâu D-1, coù quaân ñoäi Baéc Vieät trong vuøng. Ñòch quaân coù maët khaép nôi, ñoùng quaân raûi raùc vaø coù heä thoáng ñöôøng moøn. Sang ngaøy thöù ba N+2, sau khi ñi qua nhieàu ñöôøng moøn, toaùn ñi veà höôùng coù tieáng ñoäng cô xe vaän taûi ñeå quan saùt. Hoï ñuïng phaûi toaùn quaân Baéc Vieät ñang ñi tuaàn, hai beân noå suùng, ngöôøi khinh-binh Nuøng ñi ñaàu truùng ñaïn guïc xuoáng, quaân Baéc Vieät ñuoåi theo.

Thieáu-Taù Norton than oûChuùng toâi khoâng theå ñem tröïc thaêng vaøo boác hoï ra ñuuôïcoõ. Phaûi ñem theo ñoà trang bò cuøng vôùi xaùc cheát cuûa ngöôøi quaân nhaân xaáu soá, toaùn Iowa laån traùnh quaân saên ñuoåi chaäm chaïp, quaân Baéc Vieät teõ ra nhö caùnh quaït truy luøng ñaùm Bieät-Kích. Hai hoâm sau, trôøi quang ñaõng, toaùn Iowa goïi 37 phi vuï F-105 oanh kích, roài tröïc thaêng H-34 vaøo boác toaùn Iowa ra khoûi vuøng nguy hieåm.

Muïc tieâu keá tieáp trong haønh quaân Shining Brass caùch muc tieâu tröôùc chöøng 10 daëm, moät con ñöôøng lôùn gaàn bieân giôùi, nôi quaân Baéc Vieät laøm caên cöù döôõng quaân, toàn tröõ ñoà tieáp vaän cho nhöõng traän taán coâng vaøo phaàn ñaát Nam Vieät-Nam. Ñaët teân laø A-1, muïc tieâu naøy naèm trong thung luõng, coù coû tranh cao raát deã ñeå laïi daáu veát cho ñòch quaân.

Ngaøy 02 thaùng 11 naêm 1965, toaùn vieãn thaùm Alaska coù ba quaân nhaân Hoa-Kyø xaâm nhaäp muïc tieâu A-1. Quaân Baéc Vieät baùo ñoäng coù toaùn bieät-kích xaâm nhaäp, hai beân chôi troø meøo-chuoät caû ñeâm. Toaùn Alaska khaùm phaù moät heä thoáng ñöôøng moøn cho xe ñaïp vaø ñi boä phaùt xuaát töø ñöôøng 165 cuûa Laøo vaø nhöõng toaùn tuaàn tieãu cuûa ñòch ñang truy luøng hoï. Sau ba ngaøy laãn traùnh, ñeán ngaøy thöù tö, quaân Baéc Vieät tìm ra toaùn Alaska.

"Chuùng toâi chaïy hoaøi, roài tieáp tuïc chaïy". Sau cuøng hoï quyeát ñònh chaïy leân moät ngoïn ñoài cao nhaát duøng maùy truyeàn tin lieân laïc yeâu caàu boác toaùn veà. Quaân Baéc Vieät bao vaây töù phiaù. Treân ñænh ñoài laø ñaùm coû tranh cao hôn ñaàu ngöôøi, hoï lieân laïc ñöôïc vôùi maùy bay thaùm thính (FAC) vaø ñöôïc cho bieát caùc phi tuaàn oanh kích cuøng tröïc thaêng caáp cöùu ñang treân ñöôøng ñeán muïc tieâu. Quaân Baéc Vieät ñoát ñaùm coû tranh ñònh thieâu soáng maáy quaân nhaân bieät-kích nhöng hoï raùng chòu ñöïng khoùi khoâng ra haøng. Möôøi phuùt sau, caùc phi cô F-105 ñeán oanh kích khoâng cho ñòch quaân tieán leân ñoài, roài moät chieác H-34 ñaùp khaån xuoáng giöõa ñaùm chaùy ñem toaùn Alaska ra. Khoâng moät ngöôøi bò thöông, caùm ôn caùc anh huøng phi coâng Vieät-Nam trong phi ñoaøn 219.

Ñaàu thaùng 12 naêm 1965, caùc toaùn vieãn thaùm Kansas vaø Idaho cuõng nhaåy vaøo vuøng xaâm nhaäp töø traïi LLÑB Khaâm-Ñöùc. Cuõng nhö hai toaùn ñaàu, Idaho cuõng vöøa baén vöøa tìm loái thoaùt. Luùc ñoù Ñaïi-Taù Bull Simons quyeát ñònh ñoåi höôùng. Ngaøy 11 thaùng 12, moät ñoaøn 24 chieác B-52 thaû bom laàn ñaàu tieân treân ñaát Laøo. 2600 quaû bom noå treân muïc tieâu do toaùn Iowa thaùm saùt.

Haønh quaân Shining Brass chuyeån höôùng xuoáng phiaù nam Laøo beân caïnh mieàn cao-nguyeân trung phaàn mieàn nam Vieät-Nam. Caùc toaùn xaâm nhaäp töø phi ñaïo ôû Dak-Toâ, thaùm saùt vuøng laân caän ñöôøng 110E cuûa Laøo, tìm kieám caùc caên cöù cuûa ñòch cuõng nhö heä thoáng ñöôøng moøn vaøo laõnh thoå mieàn Nam.

Muïc tieâu K-1 do toaùn Kansas xaâm nhaäp, chaïm suùng naëng vôùi ñòch quaân. Toaùn phaûi phaân taùn laøm hai bieät kích Nuøng maát tích. Toaùn Idaho nhaåy vaøo cuõng ñuïng, moät bieät-kích muõ-xanh Hoa-Kyø bò thöông nheï, moät ngöôøi Nuøng töû traän. Ñeán cuoái naêm 1965, coù taát caû 8 chuyeán xaâm nhaäp trong haønh quaân Shining Brass, 6 chuyeán khaùm phaù ra caên cöù cuûa ñòch, ñöôøng moøn hoaëc kho tieáp vaän.

Sau moãi chuyeùn xaâm nhaäp khoaûng naêm, saùu ngaøy, toaùn vieãn thaùm seõ bay vaøo Saigon ñeå baùo caùo keát quaû veà chuyeán ñi trong boä chæ huy ñôn vò SOG. Nhöõng buoåi töôøng trình coù theå keùo daøi nöûa ngaøy hoaëc nhieàu ngaøy. Cuoái cuøng ngaønh tình baùo Hoa-Kyø ñaõ bieát ñöôïc nhöõng hoaït ñoäng cuaû ñòch quaân treân ñaát Laøo.

Theo taøi lieäu trong cuoán "SOG"õ, taùc giaû John L. Plaster.

Carrollton, Texas 10-01-2000

Coïp Khaùnh-Hoøa