Töø hôn hai nghìn naêm veà tröôùc, ngöôøi lính Vieät Nam vôùi chieác aùo traán thuû, mang göôm giaùo ngaøn xöa ñeå goàng gaùnh treân vai nhöõng nhieäm vuï gieát thuø deïp loaïn, baûo quoác an daân, giöõ gìn cô nghieäp cuûa tieàn nhaân. Traûi qua bao thaêng traàm cuûa ñaát nöôùc, hình aûnh cuûa ngöôøi lính thay ñoåi qua bao thôøi theá, nhöng traùch nhieäm khoâng heà thay ñoåi.

Ngöôøi thanh nieân tuoåi treû Vieät Nam töø khi böôùc vaøo quaân tröôøng, khoaùc voäi boä ñoà traän, löng mang ba loâ cho tôùi khi anh ñöùng nghieâm vôùi lôøi tuyeân theä: Vò Quoác Vong Thaân. Ngöôøi tuoåi treû ñaõ trôû thaønh ngöôøi lính. Anh tröôûng thaønh hôn boùng daùng cuûa queâ höông. Ngöôøi lính vôùi chieác noùn saét xanh ñaäm, troøn troøn nhö nöûa vaàng traêng in roõ boùng treân neàn trôøi xanh lô. Anh ñaõ böôùc ra, tay oâm suùng vaø chaân mang giaøy traän, anh giaãm moøn nöûa voøng ñaát nöôùc, canh giöõ cho queâ höông...

Baét ñaàu töø thaäp nieân Saùu Möôi, khi keû thuø phöông Baéc, vôùi xe taêng suùng coái, vôùi nhöõng chuû thuyeát ngoaïi lai, vôùi nhöõng xích coàng noâ leä, toan tính nhuoäm ñoû queâ höông, thì töø ñoù, ngöôøi lính ñaõ hieän dieän trong tuyeán ñaàu löûa ñaïn. Anh mang vaùc haønh trang, chieác ba loâ naëng coàng keành ñeå chaän böôùc quaân thuø, ñeå baûo veä mieàn Nam.

Ñaát nöôùc hai möôi naêm chieán tranh, hai möôi naêm daøi ngöôøi lính haàu nhö khoâng nguû. Hai möôi naêm coù tôùi maáy ngaøn ngaøy ñeå anh ñi töø saùng tinh mô, chaân giaãm öôùt ngoïn söông mai treân coû. Hai möôi naêm coù tôùi maáy ngaøn ñeâm, boùng anh mòt môø trong nuùi röøng laïnh giaù. Hai möôi naêm, anh nghe tieáng ñaïi baùc vang trôøi khoâng nghæ. Tieáng möa bom ñaïn reùo beân mình.

Tieáng xe taêng nghieàn naùt ñöôøng queâ höông. Hai möôi naêm, anh ñaõ ñem sinh maïng cuûa mình ñaët treân ñöôøng bay cuûa ñaïn. Ñaõ ñem hy voïng cuoäc ñôøi ñaët treân khaåu suùng thaân quen. Hay ñaõ ñem tình yeâu vaø noãi nhôù ñaët treân ñaàu ñieáu thuoác. Hai möôi naêm chieán tranh coù bao ngaøy anh ñöôïc nguû yeân treân chieác giöôøng ngay ngaén? Coù bao ñeâm anh mô ñöôïc troïn giaác bình yeân? Hay anh ñaõ soáng thaân quen vôùi ñôøi gian khoå vaø ñaùnh baïn vôùi gian nguy?!

Anh, vôùi ñaàu ñoäi suùng vaø vai mang ba loâ, loäi qua nhöõng vuõng sình laày nöôùc ngang taàm ngöïïc. Anh ñaõ ñi qua nhöõng ñòa danh xa laï: Ashau, Ia Drang, Kontum, Pleime... nhöõng nôi giô baøn tay cuõng khoâng thaáy ñöôïc baøn tay. Hay anh truy ñòch ôû bôø soâng Thaïch Haõn löøng löõng söông mai; ôû phaù Tam Giang soùng voã keâu gaøo; hay ôû Coå Thaønh xöù Hueá muø söông; hay daøi doïc xuoáng Mieàn Nam vôùi röøng Traøm, röøng Ñöôùc; hay anh ñeán Ñoàng Thaùp Möôøi nghe muoãi vo ve nhö saùo thoåi...

Anh ñaõ ñeán nhöõng nôi maø anh khoâng töôûng, anh ñi dieät ñòch vaø anh ñaõ ngaõ xuoáng nhöõng ñòa danh chaúng quen daáu chaân anh. Ngöôøi lính naèm xuoáng ôû Mieàn Nam xanh töôi ngoïn maï, ôû nhöõng vuøng traàm se reùt Mieàn Trung, hay ôû Mieàn Ñoâng xaùc thaân thoái röõa... Töø AÁp Baéc, Ñoàng Xoaøi, Bình Giaõ... cho tôùi Toáng Leâ Chaân, An Loäc, Bình Long..., ngöôøi lính ñaõ caêng roäng taám poncho ñeå che kín baàu trôøi Mieàn Nam, cho ngöôøi daân Mieàn Nam ñöôïc yeân aám töïï do.

Noái goùt tieàn nhaân, moãi ngöôøi lính ñaõ ñem 3.8 lít maùu töôi, töôùi cho thaém töôi hoa laù ruoäng ñoàng, ñaõ ñem 206 loùng xöông khoå naïn cuûa mình caém traêm neûo ñöôøng queâ höông, ñeå cho chính nghóa quoác gia töïï do ñöôïc toàn taïi, ñeå cho ngöôøi daân quoác gia ñöôïc soáng no aám ôû haäu phöông.

Nhöõng ngöôøi daân quoác gia, nhöõng ngöôøi daân khoâng heà muoán trôû thaønh daân Coäng Saûn, nhöõng ngöôøi daân luoân luoân boû chaïy khi Coäng Saûn tôùi, vaø nuùp boùng ngöôøi lính ñeå ñöôïc soáng an toaøn. Hoï hoaøn toaøn trao troïng traùch baûo veä quoác gia, ngaên thuø deïp loaïn nhö moät thöù coâng vieäc vaø traùch nhieäm cuûa ngöôøi lính, nhö theå vieäc baûo veä quoác gia khoâng lieân quan gì tôùi hoï. Vaø hoï töïï traán an löông taâm raèng ngöôøi lính seõ khoâng bao giôø buoâng suùng vaø seõ maõi maõi baûo veä hoï tôùi cuøng. Vì theá, hoï luoân yeân taâm soáng ôû haäu phöông, yeân taâm kieám tieàn vaø tranh ñua ñôøi soáng xa hoa pheø phôõn treân maùu xöông cuûa ngöôøi lính.

Vaø ôû haäu phöông, ngöôøi lính ñoàng nghóa vôùi ngheøo, ñôøi lính töùc laø ñôøi gian khoå, vaø töông lai ngöôøi lính ñeám ñöôïc treân töøng ngoùn tay. Theá neân, ngöôøi lính khi veà haäu phöông, anh ngôõ ngaøng vaø laïc loõng, khieán anh caûm thaáy mình nhö ngöôøi Thöôïng veà Kinh. Nhö vaäy, ngöôøi ta toäi nghieäp ngöôøi lính vaø yeâu ngöôøi lính ñeå theå hieän tình quaân nhaân caù nöôùc trong saùch vôû, baùo chí vaø truyeàn hình.

Ngöôøi lính xuaát hieän treân saân khaáu thì phong löu vaø ñoûm daùng hay traéng treûo no troøn. Anh maëc ñoà traän môùi toanh coøn nguyeân neáp gaáp, ngoït ngaøo choùt löôõi ñaàu moâi anh ca baøi ca môøi goïi aùi tình. Vaø ngöôøi yeâu cuûa anh lính laø nhöõng coâ maét öôùt moâi hoàng, aùo quaàn xa hoa loäng laãy, theà non heïn bieån yeâu lính troïn kieáp trong ti vi. Nhö vaäy thì quaù mæa mai cho caùi goïi laø anh trai tieàn tuyeán, em gaùi haäu phöông.

Trong khi ñoù, ôû ngoaøi ñôøi nhöõng ngöôøi vôï lính laø nhöõng ngöôøi choáng giöõ thaàm laëng ôû xaõ hoäi haäu phöông. Ñoù laø nhöõng ngöôøi ñaøn baø bình dò vôùi taám aùo vaûi noäi hoaù reû tieàn, vôùi ñoâi guoác voâng keõo keït, ñoùng vai vöøa laø ngöôøi meï vöøa laø ngöôøi cha nuoâi con nhoû daïi, goùi gheùm ñôøi soáng baèng löông ngöôøi choàng lính chæ vöøa ñuû mua nöûa thaùng gaïo aên.

Ñoù laø nhöõng ngöôøi ñaøn baø taát taû ngöôïc xuoâi, laên loän thaêm choàng ôû caùc Trung Taâm Huaán Luyeän, hay ôû nhöõng nôi tieàn ñoàn xa xoâi vôùi vaøi oå baùnh mì laøm quaø gaëp maët. Ñoù laø nhöõng ngöôøi aâm thaàm vaø laëng leõ, chòu ñöïïng vaø hy sinh ñeå choàng luoân an taâm chieán ñaáu vôùi quaân thuø ngoaøi traän tuyeán.

Haïnh phuùc cuûa nhöõng ngöôøi vôï lính thaät mong manh vaø nhoû beù, baát chôït vaø tình côø. Haïnh phuùc ñoù coù theå laø moät thoûi son nhoû beù maø ngöôøi lính mang veà ñeå taëng vôï, coù theå laø moät chieác noùn baøi thô, hay chuùt thôøi gian tình côø vaøo moät buoåi toái, khi ngöôøi lính baát chôït gheù nhaø thaêm vôï. Haïnh phuùc khi ñoù thoaùng hieän veà trong cheùn traø thôm uoáng voäi, hay trong luùc nhìn ñöùa con beù nhoû môùi chaøo ñôøi thaùng tröôùc...

Trong noãi chòu ñöïïng hy sinh, aâm thaàm vaø kyø vó, hoï vaãn soáng vaø luoân gaéng vöôït qua ñeå cho ngöôøi choàng an taâm caàm suùng. Ñeå anh, ngöôøi lính, mang söïï baát coâng to lôùn, söïï baïc ñaõi phuõ phaøng, nhöng vaãn chaáp nhaän tieán veà phía tröôùc, ñeå soáng baát khuaát vaø chieán ñaáu oai huøng giöõa muoân ngaøn thuø ñòch.

ÔÛ chieán tröôøng, anh ñoái dieän vôùi keû thuø hung aùc, ôû haäu phöông anh bò gheùt boû khinh khi, treân ñaàu anh coù laõnh ñaïo toài, saün saøng daãm xaùc anh ñeå caàu vinh cho hoï, ñoàng minh anh ñôïi baùn anh ñeå caàu lôïi an thaân.

Nhöõng ngöôøi daân cuûa anh, nhöõng ngöôøi anh hy sinh ñeå baûo veä töø choái giuùp anh truy luøng keû ñòch, vaø ñieàm nhieân ñeå anh loït vaøo oå phuïc kích cuûa ñòch quaân. Nhöõng ngöôøi daân baùn reû linh hoàn cho quyû, tieáp tay cho ñòch thaùc loaïn ôû haäu phöông, ñoù laø nhöõng keû chuû tröông ñoøi quyeàn soáng, trong ñoù khoâng bao goàm quyeàn soáng cuûa anh.

Nhöõng keû ñeå traùi tim rung ñoäng tieác thöông cho caùi cheát cuûa keû thuø nhöng döûng döng tröôùc söïï ngaõ xuoáng cuûa anh. A dua, xu thôøi laø boïn baùo chí ngoaïi quoác thieân taû, leäch laïc ngoøi buùt, ngaây thô nhaän ñònh, muø quaùng trong ñònh kieán. Taát caû vaây quanh anh ñeå taëng cho anh nhöõng ñoøn chí töû. Ngöôøi lính VNCH bi huøng vaø bi thaûm. Anh choáng ñòch möôøi phöông, vaø trong noãi ñôn ñoäc taän cuøng, anh vaãn hy sinh vaø choáng giöõ tôùi hôi thôû cuoái cuøng.

Ngaøy Hoøa Bình, 28 thaùng Gieâng naêm 1973 hieäp ñònh Paris ñöôïc kyù keát. Hoaø Bình thaät ñeán treân trang giaáy, ñeán vôùi theá giôùi töïï do. Theá neân, theá giôùi töïï do naâng ly ñeå chuùc möøng cho hoaø bình cuûa hoï vaø nhaän giaûi Nobel. Nhöng hoaø bình ñeán ôû Vieät Nam tanh hoâi muøi maùu, ñen ngoøm nhö taám moä bia. Vaø anh, anh laø vaät thuï naïn trong caùi hoaø bình bi thaûm ñoù.

Trong caùi "hoøa bình" giaû taïo ñoù, ngöôøi lính VNCH vaãn tieáp tuïc ngaõxuoáng, ñem xaùc thaân ñaép neân thaønh luyõ ñeå ngaên böôùc quaân thuø. Töø Ñoâng sang Taây, töø Nam chí Baéc, töø ngaøn xöa vaø cho tôùi ngaøn sau, coù moät quaân ñoäi naøo mang soá phaän bi thöông vaø oai huøng nhö ngöôøi lính? Nhöõng ngöôøi lính chòu uoáng nöôùc reã caây vaø ñaàu khoâng nhaác thaúng, ñi luoàn döôùi Röøng Saùt suoát 30 ngaøy khoâng thaáy aùnh maët trôøi. Nhöõng ngöôøi lính ñi haønh quaân maø khoâng ngöôøi yeåm trôï ñeå hai ngaøy aên ñöôïc boán muoãng côm, hay aên luoân naêm traùi baép soáng vaø nhöõng laù caûi hö muïc ruoãng, mieäng theøm moät cuïc nöôùc ñaù laïnh giöõa caùi naéng chaùy da.

Nhöõng ngöôøi lính ôû ñòa ñaïo Toáng Leâ Chaân aên coân truøng ñeå töû thuû giöõ ngoïn ñoài nhoû beù. Nhöõng ngöôøi lính naèm xuoáng ôû An Loäc, Bình Long... Vaø thuû ñoâ, voøm trôøi thaân yeâu maø anh mô öôùc, ñaõ ñeå tang truy ñieäu cho anh chæ coù ba ngaøy. Ba ngaøy cho sinh maïng cuûa naêm ngaøn ngöôøi ôû laïi. Ngöôøi ta laïi tieáp tuïc vui chôi vaø queân ñi baát haïnh. Bôûi baát haïnh naøo ñoù duø coù lôùn maáy chaêng nöõa cuõng chæ laø baát haïnh cuûa rieâng anh.

Ngöôøi laõnh ñaïo anh coøn meø nheo aên vaï. Vaø anh, anh phaûi ñoùng troïn vai troø laøm vaät hy sinh. Tröôùc nguy nan, laõnh ñaïo anh tìm ñöôøng chaïy troán thì anh vaãn coøn caàm suùng ôû tieàn phöông. Anh ñaõ choáng giöõ, chòu ñöïïng töøng ñôït xung phong ôû Ban Meâ Thuoät moãi ngaøy 24 giôø, khoâng coù ai yeåm trôï, tieáp teá töø haäu phöông. Nhöng ôû ñoù, anh vaãn phaûi töû thuû cho con ñöôøng taåu thoaùt cuûa caáp laõnh ñaïo anh tuyeät ñoái ñöôïc bình yeân.

Vaø ñoàng minh cuûa anh, ngöôøi ñoàng minh ñaõ töøng saùt caùnh, cuøng chia seû noãi gian nguy ôû Haï Laøo, Khe Sanh döôùi trôøi möa phaùo, nay laïi nghieãm nhieân nhìn anh ñi nhöõng böôùc cuoái cuoäc ñôøi. Phaûi chaêng nhaân loaïi ñang truùt nhöõng hôi thôû cuoái cuøng neân löông taâm con ngöôøi ñang yeân nghæ?

Cho neân, caû theá giôùi laëng caâm ñeå nhìn anh cheát. Khoâng chæ caùi cheát rieâng cho moãi mình anh, vì bôûi döôùi ñöôøng ñaïn xuyeân qua, xaùc thaân anh ngaõ xuoáng thì ñau thöông ñaõ vuït ñöùng leân. Caùi bi thöông coù nhaân daùng lôùn leân vaø toàn taïi suoát ngang taàm trí nhôù. Vaø ngöôøi lính, anh vaãn kyø vó vaø chòu ñöïïng nhö vò thaàn Atlas mang vaùc quaû ñòa caàu, ngöôøi lính ñaõ mang vaùc vaø baûo veä maáy traêm ngaøn ngöôøi daân treân ñöôøng trieät thoaùi.

Treân nhöõng con ñöôøng töø Cao Nguyeân khoâng thieáu nhöõng ngöôøi lính goàng gaùnh cho nhöõng ngöôøi daân chaïy loaïn. Tay anh daãn em thô, tay daét meï giaø chaïy trong côn möa phaùo. Vaø anh ñaõ laøm duø, laøm khieân ñôõ ñaïn, cho neân thaân xaùc anh ñaõ traûi daøi caêng cöùng maáy ñöôøng caây soá, hay xaùc anh laøm caàu ôû tænh loä 7B, anh ñaõ cheát ôû Cao Nguyeân loäng gioù vaø ñeám nhöõng böôùc cuoái ñôøi ôû ngöôõng cöûa thuû ñoâ...

Bôûi laõnh ñaïo ñaàu haøng neân anh ngheïn ngaøo vaát ñi suùng ñaïn. Vôùi nham nhôû mình traàn, anh vaãn chöa tin ñôøi ñaõ ñoåi thay. Coù thaät khoâng? Hai möôi naêm chieán tranh keát thuùc? Giaõ töø nhöõng hy sinh vaø gian khoå cuûa hoâm qua. Coù thaät khoâng? Ngaøy buoâng rôi vuõ khí, anh mô ñöôïc veà ñeå an phaän keû thöôøng daân? Vaø coù thaät khoâng? Anh ñöôïc ñi, ñöôïc soáng giöõa moät queâ höông roái loaïn traøn ngaäp boùng quaân thuø?

Anh, ngöôøi lính ñaõ khoùc nhieàu laàn cho queâ höông chinh chieán vaø ñaõ khoùc nhieàu laàn cho nhöõng thaân phaän bô vô. Lính khoå bao nhieâu, lính vaãn cöôøi; nhöng daân khoå, duø laø moät chuùt, cuõng laøm cho ngöôøi lính caùc anh thöông caûm maø khoùc. Vaäy maø trong chuùng ta, coù ai ñaõ moät laàn, khoùc thöông cho ñôøi lính?

Thöông cho ngöôøi lính vôùi traùi tim tan vôõ töø laâu. Bôûi traùi tim anh ñaõ hôn moät laàn ñeå laïi döôùi chaân Coå Thaønh Quaûng Trò, ôû moät muøa Xuaân xöù Hueá naêm naøo, ôû Haï Laøo, Toáng Leâ Chaân hay ôû trong caùi noài treo luûng laúng treân ba loâ khi anh hoâ xung phong ñeå tieán vaøo An Loäc?

Lòch söû ñaõ sang trang, vaø loaøi ngöôøi ñaõ baét ñaàu ñi nhöõng böôùc cuoái cuøng treân traùi ñaát? Theá neân thôøi trang nhaân loaïi laø thöù phaán höông taøn nhaãn, vaø moâi toâ treùt thöù son voâ tình. Caû theá giôùi ñoàng thanh coâng nhaän vaø göûi ñieän vaên chuùc möøng söïï thoáng nhaát ôû Vieät Nam. Vaø ngöôøi ta uoáng cheùn röôïu möøng ñeå truy ñieäu VN ñi vaøo coõi cheát, chuùc möøng VN coù theâm 25 trieäu noâ leä môùi nhaäp teân. ò Trang 58

Hoaø bình ñaõ nôû hoa trong coäng ñoàng theá giôùi, trong ñôøi ngöôøi Coäng Saûn, nhöng hoaø bình khoâng thaät söï ñeán treân queâ höông Vieät Nam.

Ngöôøi Coäng Saûn chaân chính coù truyeàn thoáng laø nhöõng ngöôøi khoâng heà bieát hoaø bình, khoâng soáng ñöôïc trong hoaø bình thaät söïï. Nhö con giun, con deá sôï aùnh saùng maët trôøi. Theá neân hoï daãn daét toaøn daân ñi xaây döïïng vaên minh thôøi thöôïng.

Khôûi ñaàu laø vieäc caøy naùt nghóa trang Vieät Nam Coäng Hoaø vaø haï töôïng Ngöôøi Lính Vieät Nam Coäng Hoaø. Ngöôøi Lính rôi xuoáng vôõ tan trong loøng ñöôøng phoá, nhöng töø ñoù anh môùi thöïïc söïï ñöùng leân, ñöùng thaúng vaø oai huøng hôn, trong muoân vaïn traùi tim cuûa ngöôøi daân Vieät Nam.

Bôûi töø khi nhöõng ngöôøi boä ñoäi Coäng Saûn böôùc chaân vaøo thaønh phoá, thì ngöôøi daân Quoác Gia môùi thaät söïï hieåu ñöôïc giaù trò cuûa anh. Vaø nhöõng söïï laàm laãn vaø hoái haän hoâm nay hình nhö luoân theo nhau ñi vaøo lòch söû. Vaäy thì, khi ta cheát treân con ñöôøng chaïy loaïn, khi ta cheát ôû baõi Tieân Sa, ta vuøi thaân nôi vuøng kinh teá môùi hay ta chìm döôùi ñaùy bieån Ñoâng, khoâng phaûi vì khaåu suùng rôi khoûi tay ngöôøi lính, maø ta cheát bôûi vieân ñaïn ích kyû, vieân ñaïn laõnh ñaïm vaø thôø ô xuaát phaùt töø traùi tim ta, baén ngöôïc laïi chính ta. Bôûi söïï thaät veà ngöôøi Coäng Saûn ñaõ ñi quaù taàm töôûng töôïng vaø söïï hy sinh cuûa ngöôøi lính VNCH ñaõ vöôït quaù noãi bi thöông.

Hai möôi naêm chieán tranh, hôn hai traêm ngaøn ngöôøi lính, hôn naêm traêm ngaøn thöông binh ñaõ ñeå laïi hai traêm ngaøn sinh maïng vaø naêm traêm ngaøn nhöõng phaàn cô theå treân chieán tröôøng khoác lieät. Ñeå cho chuùng ta coù moät baàu trôøi ñeå thôû, coù moät khoaûng khoâng gian ñi ñöùng töïï do, ñeå cho tuoåi thô cuûa chuùng ta khoâng phaûi ñi löôïm ve, löôïm giaáy, khoâng phaûi ñeo khaên quaøng ñoû vaø ngôïi ca nhöõng ñieàu doái gaït chính mình. Ñeå cho baøn tay thieáu nöõ khoâng chaïm buøn nhô thuûy lôïi, tuoåi thanh xuaân khoâng phaûi vuøi choân ôû nhöõng goác mì. Ñeå cho baø meï giaø khoâng phaûi ngoài mô öôùc mieáng traàu xanh, vaø nhöõng gioït nöôùc maét thoâi khoâng caàn tuoân chaåy.

Nhöng lòch söû ñaõ sang trang, nhöõng trang hoàng töôi maøu maùu cho ngöôøi Coäng Saûn vaø cuõng laø nhöõng trang ñaãm maùu vaø nhô baån nhaát cho caû lòch söû cuûa daân toäc Vieät Nam. Anh, ngöôøi lính trong thôøi chieán thaønh ngöôøi tuø cuûa thôøi bình. Ngöôøi lính chòu soá phaän bi thöông cuûa chieán tranh vaø cuõng chòu luoân soá phaän taøn nhaãn trong thôøi bình. Anh ngöôøi löu vong trong loøng daân toäc, vaø löu ñaøy ôû chính queâ höông anh.

Bôûi Coäng Saûn Vieät Nam ñaõ baét ñaàu moät cuoäc chieán tranh môùi vaø ñaåy anh xuoáng ñaùy traàm luaân. Cuõng chính töø chieán tröôøng Tuø Nguïc naøy maø Coäng Saûn ñaõ chöùng minh ñöôïc Chuùng vaø Anh khoâng laø ñoàng loaïi. Chuùng, laø luõ Coäng Saûn cuoàng tín, vaø taøn baïo nhaát giöõa theá giôùi Coäng Saûn vaø voâ nhaân. Chuùng laäp neân moät vöông quoác môùi mang teân laø Löøa Doái, vaø môû ra moät kyû nguyeân gieát ngöôøi theo kieåu môùi, gieát ngöôøi baèng nhöõng myõ töø ñeïp ñeõ, baèng lao ñoäng vinh quang, baèng thôøi gian khoâng theå ñeám.

Ngöôøi lính böôùc vaøo traän chieán môùi, chieán tröôøng coù teân laø caûi taïo, vaø anh ngöôøi tuø nhaân khoâng coù aùn. ÔÛ ñaây anh khoâng coù laõnh ñaïo, khoâng coù ñoàng ñoäi, khoâng coù haäu phöông. Keû thuø vaét cuøng, vaét kieät söùc löïïc anh trong röøng thaúm. Ñaøy ñoïa sæ nhuïc anh döôùi hoá xí tanh hoâi, ñem thanh xuaân vaø taøi hoa cuûa anh vuøi choân ôû nhöõng voøng khoai vôù vaån. Mang hy voïng cuûa anh maùng vaøo nhöõng coät moác thôøi gian trong röøng saâu nuùi thaúm.

Ngöôøi lính ñaõ trôû thaønh vaät thuï naïn thôøi bình. Anh cheát ñoùi beân nhöõng voàng khoai xanh maùt do chính tay anh caøy xôùi vun troàng. Anh cheát khaùt khi beân ngoaøi möa rôi taàm taõ. Giöõa nhöõng truøng vaây soùng döõ, giöõa boùng toái coâ ñôn Anh vöôït qua söïï cheát ñeå ñem veà nghóa soáng. Anh ñi xieác qua nhöõng ranh giôùi töû sinh ñeå chöùng minh ñöôïc phaåm giaù con ngöôøi. Ñoâi maét anh cao ngaïo vaø chaân anh ñaïp naùt chöõ ñaàu haøng.

Töø trong taêm toái haän thuø, anh thaép saùng leân yù nghóa ñôøi ngöôøi. Anh ñaõ chieán ñaáu, ñeå töø trong coõi cheát anh böôùc vaøo söï soáng baát töû. Ñeå anh trôû veà töø ñòa nguïc traàn gian. Bao ñoàng ñoäi baát haïnh ñaõ ngaõ xuoáng trong röøng thaúm, cuoái cuøng anh trôû veà vôùi taám loøng bao dung, loàng loäng höông trôøi gioù bieån:

Ta veà cuùi maùi ñaàu söông ñieåm
Nghe naëng töø taâm löôïng ñaát trôøi
Caùm ôn hoa ñaõ vì ta nôû
Theá giôùi vui töø moãi leû loi

(Toâ Thuøy Yeân)

Nöôùc maét anh khoâng rôi trong nguïc tuø Coäng Saûn, nöôùc maét anh rôi khi anh ñöôïc traû töïï do. Anh böôùc veà, anh ñi giöõa loøng queâ höông. Anh ngôõ ngaøng nhö thöùc töø côn moäng. Coù thaät chaêng ñaát nöôùc Vieät Nam, taøn hôn 30 naêm chinh chieán vaø tuø ñaøy, ñeå anh coù ñöôïc moät ñaát nöôùc thanh bình ñieâu taøn hôn thôøi chieán?

Vaø tuoåi treû, nhöõng maàm non ñaát nöôùc hoâm nay xa laï nhö ngöôøi khoâng cuøng chung doøng gioáng. Anh ñi treân ñöôøng phoá xöa, ñöôøng ñaõ ñoåi teân. Anh tìm baïn beø cuõ, ñöùa coøn ñöùa maát. Queâ höông naøy khoâng coù choã cho anh?

Hai möôi naêm chieán chinh, möôøi maáy naêm tuø ñaøy treân chính queâ höông ñeå roài anh phaûi tha höông bieät xöù. Ngöôøi lính, bao nhieâu naêm lính, bao nhieâu naêm tuø, taøi hoa saün coù, nhöng chæ ñöôïc trí traù vaøi ñoâ la, vaø khi maùi ñaàu söông ñieåm, anh laïi phaûi böôùc vaøo ñôøi moät laàn nöõa.

Anh khoâng coù quyeàn baét ñaàu, chæ coù quyeàn tieáp tuïc troâi theo doøng ñôøi nghieät ngaõ. Ngöôøi lính cuõ ngoài baùn nöôùc ñaù baøo cho hoïc troø giôø tan hoïc ôû chính queâ höông. Hay anh, ngöôøi lính löu vong ngoài baùn thuoác laù leû haèng ñeâm trong nhöõng tieäm Seven Eleven treân ñöôøng phoá nöôùc Myõ. Ba möôi naêm veát thöông cuõ haàu nhö chöa laàn kheùp kín. OÂi, hai möôi saùu chöõ caùi baét ñaàu töø a, b, c, ñ daãu saép xeáp kheùo leùo tôùi ñaâu vaãn khoâng ñuû ñeå vieát neân nhöõng bi huøng anh ñaõ gaëp. Vaø caàn phaûi theâm vaøo bao nhieâu chöõ nöõa môùi dieãn taû leân söïï xoùt thöông anh?...

Chuùng ta ñaõ quaù may maén, quaù vinh döïï ñeå trang söû Vieät Nam coù theâm nhöõng anh huøng nhö ngöôøi lính Vieät Nam Coäng Hoaø, nhöõng anh huøng voâ danh vaø soáng ñôøi thaàm laëng, nhöõng anh huøng bình thöôøng maø ta chöa coù dòp vinh danh.

Nhöng cho tôùi nay, ta ñaõ laøm gì ñeå tri aân ngöôøi lính Quoác Gia? Chuùng ta nhöõng ngöôøi daân Quoác Gia ñi chung con thuyeàn Mieàn Nam do caùc anh cheøo choáng, ñöa qua nhöõng con soùng döõ Vieät Nam. Nhöõng ngöôøi quoác gia ñaõ sang thuyeàn trong côn quoác naïn, vaø ñaõ ñeå maëc anh chìm trong côn Hoàng Thuyû cuûa Vieät Nam.

Chuùng ta, nhöõng ngöôøi quoác gia taàm göûi, ñaõ soáng nhôø treân maùu xöông ngöôøi lính, vaø chöa laàn ñoùng goùp naøo cho chính nghóa quoác gia. Coù phaûi giôø ñaây, chuùng ta tieác thöông ngöôøi lính baèng ñaàu moâi choùt löôõi, baèng nhöõng video, nöùc nôû keâu gaøo, hay chuùng ta khoùc cho ngöôøi lính baèng nhöõng trang thô vôù vaån? Vaø coù ai, coù ai trong chuùng ta caûm thaáy theïn khi ta ñaõ ñoâi laàn haõnh dieän vì ta noùi tieáng Anh troâi chaåy hôn hoï, xe ta ñeïp, nhaø ta to?...

Ngaøy nay, ngöôøi Coäng Saûn ôû queâ höông vôùi ñoâi tay ñaãm maùu cuûa thuôû naøo cuõng noùi lôøi phaûn tænh. Vaäy coøn ta, bao nhieâu ngöôøi Quoác Gia seõ thöùc tænh ñeå veõ chaân dung kyø vó vaø nhieäm maøu cuûa Ngöôøi Lính chuùng ta. Coù ai trong chuùng ta saün saøng chi tieâu nhöõng böõa tieäc ñaét tieàn trong nhöõng nhaø haøng danh tieáng, mua nhöõng taám veù vaøo cöûa cuûa ñaïi nhaïc hoäi löøng teân maø ta tieác boû tieàn ra ñeå quyeân goùp, xaây laïi töôïng Ngöôøi Lính ôû thuû ñoâ ñaõ ngaõ xuoáng hoâm naøo. Ñeå moät mai, khi queâ höông khoâng coøn gioáng Coäng Saûn, ta ñem anh veà trôû laïi queâ höông. Ñeå anh ñöôïc ñöùng leân chính nôi anh ngaõ xuoáng, cho hình aûnh anh, cuøng vôùi ñaát nöôùc luùc hoài sinh, maõi maõi loàng loäng vôùi maây trôøi vaø gioù bieån, nhö thuôû naøo anh xuoâi ngöôïc tung hoaønh gìn giöõ giang sôn.

Bao nhieâu chuyeân gia nhoùm hoïp nhan ñeà "xaây döïïng laïi ñaát nöôùc trong thôøi haäu Coäng Saûn". Vaäy coù ai ñaõ ñaët keá hoaïch tri aân cho ngöôøi lính? Bôûi, moät ngaøy naøo maø ta chöa bieát tri aân ngöôøi lính vaø ñaët hoï ôû moät ñòa vò xöùng ñaùng maø ñaùng leõ hoï phaûi ôû töø laâu, thì laøm sao ta coù theå xaây döïïng ñöôïc moät xaõ hoäi ñaùng goïi laø nhaân baûn.

Haõy vinh danh ngöôøi lính VNCH. Haõy giöõ gìn vaø baûo veä tinh thaàn Vò Quoác Vong Thaân cuûa hoï nhö giöõ gìn ngoïn löûa thieâng trong loøng daân toäc Coù vaäy, daân toäc ta môùi mong coù ñöôïc nhöõng truyeàn nhaân xöùng ñaùng trong töông lai.

Nguyeãn thò Thaûo An