Thuû töôøng " ba phaûi" Phaïm Vaên Ñoàng, töùc laø "Baùc Toâ" trong Ñaûng, veà chaàu Caùc Maùc ñuùng ngaøy kî 30 thaùng 4 ñaùnh daáu 25 naêm böùc töû Mieàn Nam. Ñeà giaõm bôùt haéc khí bao quanh Baéc boä phuû, Chính trò boä hoái haû cho pheùp phaùt haønh ba quyeån hoài öùc cuûa "ñoàng chí thieân lieãu" Voõ Nguyeân Giaùp – töøng ñöôïc moät soá em uùt (naûn loøng) taëng cho bieät danh " ngöôøi huøng mieäng heán" - hieän chôø ngaøy noái goùt theo Baùc vì bò beänh nan y Parkinson, Hodgkin vaø aùp huyeát cao. Hai taäp ñaàu, bìa meàm, in taïi nhaø xuaát baûn Quaân ñoäi Nhaân Daân, Haønoäi, do boài buùt CS Höõu Mai theå hieän, vôùi töïa " Ñöôøng tôùi Ñieän Bieân Phuû (427 trang – phaùt haønh thaùng 4.1999) vaø "Ñieäân Bieân Phuû, Ñieåm heïn lòch söû" (475 trang – phaùt haønh thaùng 3.2000). Ñaàu thaùng 5 naêm nay, Nhaø xuaát baûn Chính trò Quoác gia tung ra quyeån hoài kyù choùt "Toång Haønh Dinh trong Muøa Xuaân Toaøn thaéng"(goïi taéc MXTT), 374 trang, do Ñaïi taù Phaïm Chí Nhaân, nguyeân Phoù Cuïc tröôûng Cuïc Tuyeân huaán, ghi cheùp vaø theå hieän, trình baøy hoa myõ hôn, vôùi bìa cöùng. Trong phaàn caûm ôn "caùc ñoàng chí nhieät tình giuùp ñôõ hoaøn thaønh quyeån saùch", thaáy coù ghi teân " Ñaïi taù, Tieán só Traàn Ñoä, nguyeân caùn boä cuïc Taùc chieán".

MXTT chia thaønh möôøi chöông noùi veà giai ñoaïn töø Ñieäïn Bieân Phuû cho ñeán Hieäp ñònh Paris 197.3, cuoäc taán coâng Teát Maäu thaân 1968 vaø vieäc Döông Vaên Minh ñaàu haøng vaøo cuoái thaùng 4. 1975. Chöông choùt, mang teân " Ñoâi doøng suy ngaãm", trang 351- 370, ñaùng löu yù nhaát vì ghi laïi nhaän xeùt cuûa Giaùp veà nhöõng lyù do thaønh coâng trong dó vaûng vaø ñaëc bieät – vì ñaây laø laàn ñaàu tieân - caùc nguy cô thaát baïi cuûa CSVN trong töông lai. Con heán baét ñaàu môû mieäng!

Trong quaù trình caùch maïng VN, do Ñaûng CS chuû tröông, ba " caùi moác choùi loïi baèng vaøng" – theo ngoân töø cuûa Giaùp – laø Toång khôûi nghóa 13.8.1945, chieán thaéng Ñieân Bieän Phuû ngaøy 7.5. 1954 vaø Ñaïi thaéng Muøa Xuaân ñaùnh ñaáu baèng cuoäc haøng ñaàu cuûa Döông Vaên Minh ngaøy 30.4.1975. Sau khi, chieáu thoâng leä, ghi coâng ñaàu thuoäc veà Hoà,"ngöôøi anh huøng giaûi phoùng daân toäc, nhaø chieán löôïc thieân taøi, nhaø vaên kieät xuaát, ngöôøi cha thaân yeâu cuûa caùc löïc löôïng vuõ trang nhaân daân VN ..v..v..", Giaùp khoâng queân nhaán maïnh vai troø quaân söï quyeát ñònh cuûa mình trong hai chieán dòch keå sau. Ñaëc bieät, baèng hoài öùc MXTT, cöïu Toång Tö leänh Giaùp traû lôøi giaùn tieáp cho UÛy vieân Trung öông cuïc Leâ Ñöùc Thoï (qua ñôøi naêm 1990) vaø Ñaïi töôùng Vaên Tieán Duõng, Tö leänh Boä chæ huy, taùc giaû cuûa hoài kyù " Ñaïi thaéng muøa xuaân", Nxb Quaân Ñoäi Nhaân Daân , Haønoäi, 1976. Caùc nhaân vaät naøy, thaät vaäy, - sau 1975, nhö Buøi Tín keå laïi – thöôøng beâu reáu Giaùp laõnh ñaïo keùm (hay khoâng laõnh ñaïo gì caû) vaø chaúng nhöõng theá, coøn daønh coâng keû khaùc trong vuï taán coâng Mieàn Nam. Oaùi oaêm thay, chính Thöôïng töôùng Traàn Vaên Traø, Phoù Tö leänh vaø moät laõnh tuï Maët traän Giaûi phoùng Mieàn Nam, ñaõõ goïi xaùch meù boä ñoäi vieãn chinh Baéc Vieät laø "lính Nhaø Vua" vaø coâng khai söûa löng "xeáp" Vaên Tieán Duõng baèng caùch nhaéc nhôû " aên traùi phaûi nhôù keû troàng caây" trong taùc phaåm " Keát thuùc 30 naêm chieán tranh" (nxb Vaên Ngheä, TP Hoà Chí Minh, 1978) vaø "Caûm nhaän Xuaân Maäu thaân, 1968 " (nxb Treû, TP HCM, 1998).

Ñeå ñeà cao coâng traïng caù nhaân, Giaùp cho ñaêng trong MXTT moät soá aûnh chuïp chung vôùi caùc laõnh tuï trong Chính trò boä vaø nhieàu caáp chæ huy trong QÑND, keøm theo phoùng aûnh cuûa vaøi maät ñieän vieát tay kyù teân Vaên (bí danh cuûa Giaùp) gôûi cho caùc töôùng phuï traùch Chieán dòch Hoà Chí Minh, teân do Chính trò boä ñaët ra cho cuoäc taán coâng Thuû ñoâ Saøigon keå töø 14.4.1975 . Trang 286 cuûa MXTT ñaêng toaøn vaên baûn meänh leänh ñeà ngaøy 7.4.1975 cuûa Giaùp " gôûi cho caùc ñôn vò ñang ñoå vaøo chieán truôøng". Ñaëc bieät nôi trang 277, Giaùp ghi : " böùc ñieän soá 940 ngaøy 20.3.1975 cuûa toâi ra leänh ñaùnh chieám Nha Trang, Cam Ranh roài tieán veà phía Nam laøm cho moïi caáp yeân loøng . 8 giôø saùng ngaøy 31.3, anh (Vaên Tieán) Duõng ñieän ngay cho toâi:" Toâi möøng quaù. Thaät laø taâm ñaàu yù hôïp giöõa laõnh ñaïo vaø ngöôøi ôû chieán tröôøng." Giaùp coøn nhaéc laïi : Thaùng 4. 1974, thaáy söùc khoûe cuûa toâi daàn daàn hoài phuïc,anh Ba (Duaån) baûo:" Coâng vieäc raát quan troïng, khaån tröông. Anh naém laáy maø laøm" (sñd, tr. 107).

Nôi trang 333 MXTT, Giaùp keå laïi moät chi tieát (khaù laåm caåm ) veà söï thuû theá giöûa y vaø Toång Bí Thö Leâ Duaãn (töøng baét tay vôùi Leâ Ñöùc Thoï truø eám Giaùp nhieàu naêm) : Ngaøy 29.4.75, caùc löïc löôïng CS chæ coøn caùch vuøng ven Saigon 15 caây soá,chuaån bò vöôït soâng Ñoàng Nai. Töôùng chæ huy Leâ Troïng Taán ñieän xin chæ thò. Luùc ñoù vaøo nöûa ñeâm. Giaùp ñeán nhaø Duaãn, ñeà nghò "cho caùnh phía Ñoâng ñaùnh vaøo 18 giôø chieàu, sôùm hôn gioø G möôøi hai tieáng". Giaùp vieát: Anh Ba (Duaãn) ñoàng yù vaø noùi: " Ñaùnh, ñaùnh, ñaùnh thoâi anh aï! Luùc naøy, caùnh quaân naøo phaùt trieån thaéng lôïi laø taïo thaéng lôïi chung cho toaøn chieán dòch." Toâi (töùc Giaùp) hoûi: Ñieän kyù teân anh chöù? – (Duaån ñaùp): Khoâng! Anh laø Toång Tö leänh. kyù teân anh. Moät thoaùng sau, anh Ba noùi theâm: "Kyù theâm teân toâi cuõng ñöôïc, hoaëc noùi roõ ñaõ trao ñoåi vôùi anh Ba nhaát trí" (!!).

Ñaùng löu yù laø MXTT daønh 10 trang trong Chöông VIII cho vuï " giaûi phoùng Tröôøng Sa", moät quaàn ñaûo cuøng vôùi Hoaøng Sa taïi Bieån Ñoâng, thuoäc chuû quyeàn VN töø theá kyû 17. Naêm 1951, Baéc kinh tuyeân boá chuû quyeàn treân hai ñaûo naøy vaø naêm 1956, tranh chaáp vôùi chính quyeàn Saøigoøn. Naêm 1961, Chính phuû VNCH saùp nhaäp Tröôøng Sa vaøo quaän Ñaát Ñoû, tænh Phöôùc Tuy. Ngaøy 19 vaø 20.1.1974, Trung Coäng duøng taøu chieán vaø maùy bay chieám cuïm ñaûo phía Taây Hoaøng Sa goïi laø Nguyeät Thieàm. Theo Giaùp, töø ñaàu thaäp nieân 60, CSVN ñaõ duøng caùc ñaûo nhoû thuoäc Tröôøng Sa laøm nôi taïm döøng treân " ñöôøng moøn Hoà Chí Minh treân bieån" ñeå tieáp vieän cho quaân khaùng chieán ôû Mieàn Nam. Ngaøy 2 .4.1974, vì taàm chieán löôïc cuûa Tröôøng Sa vaø trieån voïng nôi ñaây coù daàu löûa, Boä Chính trò CSVN ra leänh ñaùnh chieám Nam Sa sau khi coù tin Quaân Mieàn Nam ruùt khoûi caùc ñaûo ôû bieån Nam Haûi. Theo Giaùp thì töø ngaøy 14 cho deán 28 thaùng 4. 1974, Haûi quaân CSVN giaûi phoùng ñöôïc caùc ñaûo Nam Yeát, Sinh Toàn, An bang vaø Tröôøng Sa. Giaùp ví von ñaõ thi haønh chu toaøn Nghò quyeát cuûa Boä Chính trò : " Vöøa chuaån bò cho traän quyeát chieán chieán löôïc cuoái cuøng, vöøa tieán haønh giaûi phoùng caùc ñaûo vaø quaàn ñaûo quaân nguïy ñang chieám giöõ". Khoâng thaáy Giaùp giaûi thích vì sao Thuû töôùng Ñoàng ñaõù kyù vaên thö daâng hieán Hoaøng Sa tröôùc ñoù cho ñaøn anh Baéc kinh. Maët khaùc, caùc söï kieän trình baøy treân ñaây caàn ñöôïc caùc caáp chæ huy haûi quaân höõu quyeàn phía VNCH laøm saùng toû.

Toùm löôïc sau ñaây nhöõng ghi nhaän chính cuûa Giaùp veà giai ñoaïn choùt cuûa chieán dòch Baéc Vieät thoân tính Mieàn Nam:

1 – Hieäp ñònh Paris vöøa kyù xong thì ngaøy 6.7.1973, Trung öông Ñaûng CS ban haønh Nghò quyeát soá 21 khaúng ñònh: " Con ñöôøng caùch maïng cuûa Mieàn Nam laø con ñöôøng baïo löïc caùch maïng . Baát keå trong tình hình naøo ta cuõng phaûi naém vöõng thôøi cô, giöõ vöõng ñöôøng loái chieán löôïc tieán coâng". Maët khaùc, Bí thö thöù nhöùt (Leâ Duaån) neâu roû " Vieät Nam seõ khoâng nhö Trieàu Tieân vaø Ñoâng Ñöùc " . Theo caùi troø "vöøa aên cöôùp, vöøa la laøng", Trung öông CS quyeát ñònh phaùt trieån hai khaû naêng: a) buoäc ñòch (töùc VNCH) phaûi töøng böôùc thi haønh Hieäp ñònh Paris b) Ta (töùc Hanoi) tieán haønh chieán tranh caùch maïng.ñeå daønh thaéng lôïi hoaøn toaøn (sñd. tr, 80- 82)

2 – Giaùp trình taõn maùc trong nhieàu trang cuûa MXTT hoïc thuyeát quaân söï cuûa Baéc Vieät. Caùc ñieåm chuû yeáu goàm coù: kieân ñònh muïc tieâu caùch maïng, vaän duïng theá giôùi quan, quan ñieåm thöïc tieån, phöông phaùp luaän Maùc- Leânin vaø tö töôûng Hoà Chí Minh; taïo vaø chôùp thôøi cô ñuùng luùc; phaùt huy toái ña tinh thaàn quyeát tieán, quyeát thaéng; khoâng khinh ñòch vaø khoâng chuû quan khi thaéng lôïi; thaàn toác, taùo baïo vaø baát ngôø; ñaùnh chaéc, tieán chaéc vaø taän duïng daân vaän..(sñ d, tr.225,257.356 vaø 357). Nôi trang 356, Giaùp khoe naêm 1971, khi vieáng Moscou, y ñaõ ñaùnh tan thaéc maéc cuûa Kossigyn veà hy voïng thaønh coâng cuûa Quaân ñoäi Baéc Vieät quaù yeáu veà vuõ khí saùnh vôùi Myõ. Giaùp noùi: "Neáu chuùng toâi ñaùnh theo caùch ñaùnh cuûa caùc ñoàng chí thì chuùng toâi khoâng ñöùng noåi ñöôïc hai tieáng ñoàng hoà, Chuùng toâi ñaùnh theo caùch ñaùnh cuûa VN vaø chuùng toâi seõ thaéng..Quy luaät cuûa chieán tranh nhaân daân VN laø "ø Toaøn daân ñaùnh giaëc. Caû nöôùc ñaùnh Phaùp, ñaùnh Myõ".û(sñd.tr.359). Thaùng 11.1995, Giaùp noùi thaúng vôùi Robert McNamara nhaân moät cuoäc hoäi kieán taïi Haùnoäi :" Trong cuoán hoài töôûng "Nhìn laïi quaù khöù" cuûa ngaøi, coù moät ñieàu maø toâi cho laø ñuùng. Ñoù laø Myõ ñaùnh VN maø khoâng hieåu gì veà lòch söû, ñòa lyù, vaên hoùa, phong tuïc, taäp quaùn, veà con ngöôøi VN, daân toäc VN noùi chung vaø nhöõng ngöôøi laõnh ñaïo VN noùi rieâng. Chuùng toâi coù moät neàn vaên hoùa vöõng beàn, coù moät hoïc thuyeát quaân söï ñoäc ñaùo ñaõ ñöôïc thöû thaùch trong lòch söû. Vì vaäy maø chuùng toâi ñaü thaéng." Mc Namara ñaùp:" Vaâng, ñuùng nhö vaäy." (sñd, tr. 364). Giaùp coøn ví von raèng khi J.F.K. Junior (quyù töû cuûa coá Toång thoáng Kennedy) qua vieáng Hanoi , Giaùp cuõng ñaõ giaõng baøi moät phen veà vaên hoùa, lòch söû VN. Caäu aám naøy " vui möøng thaät söï nhö ñöôïc vôõ leõ ra, ñieàu maø Kennedy cha vaø con tröôùc ñaây khoâng heà hay bieát !" (sñd, tr. 364) . Sau cuøng, Giaùp haõnh dieän nhaéc laïi nhaän ñònh chính xaùc cuûa nhaø söû hoïc Phaùp Pierre Risa Ferrey: " nhöõng teân löûa SAM ñöôïc xöõ duïng bôûi lyù töôûng trong saùng, bôûi neàn vaên hoùa VN, bôûi "tö chaát VN, la Vietnamiteù" chính laø chìa khoùa môû cöûa thaéng lôïi cuûa VN." (sñd, tr. 363)

3 –Theo Giaùp, nhôø aùp duïng saùch löôïc quaân söï noùi treân QÑND mau leï taïo ñöôïc ba quaû ñaám: chuû löïc, noâng thoân vaø ñoâ thò taïi Nam Boä, sau Hieäp ñònh Paris. Ngaøy 18.3. 1975, Boä Chính trò vaø Quaân UÛy Trung öông quyeát ñònh " khaån tröông chuyeån haún sang phöông aùn thôøi cô, ñoåi cuoäc tieán coâng chieán löôïc thaønh cuoäc Toång tieán coâng chieán löôïc, hoaøn thaønh keá hoaïch hai naêm (1975- 1976) ngay trong 1975." Nhö theá, vieäc thoân tính Mieàn Nam ñöôïc thöïc hieän moät naêm sôùm hôn döï truø. Ngaøy 6.4.1975, Boä chæ huy chieán dòch Saøigoøn- Giañònh ñöôïc thaønh laäp vôùi Vaên Tieán Duõng (Tö leänh), Phaïm Huøng (Chính uûy), Traàn Vaên Traø, Leâ Ñöùc Anh, Leâ Troïng Taán vaø Ñinh Ñöùc Thieän (Phoù Tö leänh). Ngaøy 14.4, chieán ñòch chính thöùc mang teân Hoà Chí Minh vaø Chính trò boä ra leänh thanh toaùn Saigon vaøo thaùng 5, tröôùc muøa möa. (sñd.tr.221 vaø 226). Saùng 30.4.1975, luùc 10. 30, moät ñôn vò thuoäc caùnh quaân phía Ñoâng thuoäc quyeàn chæ huy cuûa Trung töôùng Leâ Troïng Taán tieán vaøo Dinh Ñoäc laäp. Nôi trang 339, Giaùp ghi: " Coù tin theâm Döông Vaên Minh ñeà nghò ngöng baén ñeå thöông löôïng. Moïi ngöôøi cuøng noùi: "Chæ coù ñaàu haøng voâ ñieàu kieän. Coù gì ñaâu maø thöông löôïng? ". Toâi ñieän ngay vaøo chieán tröôøng thoâng baùo yù kieán cuûa Boä Chính trò vaø Quaân uûy Trung öông: "..Coù theå duøng Döông Vaên Minh ñeå keâu goïi caùc ñôn vò cuûa ñòch haï vuõ khí, nhöng khoâng phaûi vôùi tö caùch Toång thoáng maø vôùi tö caùch moät ngöôøi ñaõ sang haøng nguõ nhaân daân." (sñd, tr.339)

4 – Giaùp keå laïi vôùi chi tieát moät soá chieán dòch ôû Mieàn Nam :

1. Khôûi ñaàu laø chieán dòch Taây Nguyeân. Giaùp cho bieát chieán dòch naøy hoaøn taát haï tuaàn thaùng 3.1975 sau khi Quaân ñoäi Mieàn Nam boû Ban Meâ Thuoät ngaøy 11.3, Pleiku ngaøy 16.3 vaø Kontum ngaøy 17.3. ,maát treân chieán tröôøng 10 vaïn quaân vaø ruùt lui hoãn loaïn veà höôùng ven bieån theo con ñöôøng soá 7 döôùi möa phaùo cuûa Sö ñoaøn 320 cuûa Baéc Vieät. Theo Giaùp, sau Hieäp ñònh Paris, TT Thieäu coù yù nghó boû Vuøng I vaø Vuøng II ( Trò- Thieân, Taây nguyeân vaø caùc tænh phía Baéc mieàn Trung) ñeå veà giöõ Vuøng III vaø Vuøng IV bao goàm ñoàng baèng soâng Cöõu Long: "Thaø maát ñaát coøn hôn chung soáng vôùi coäng saûn. Vôùi söùc löïc vaø khaû naêng cuûa ta,chaéc chaén ta khoâng theå naøo giöõ ñöôïc toaøn boä vuøng ñaát theo yù muoán. Chuùng ta phaûi trieån khai laïi löïc löôïng laøm sao coù theå giöõ ñöôïc vuøng ñoâng daân vaø truø phuù naøy thoâi. Chính nhöõng vuøng naøy môùi thaät quan troïng". Chieán löôïc naøy cuûa Thieäu coøn ñöôïc goïi noâm na laø "ñaàu beù ñít to" ,thaû loûng phaàn treân (tieáp giaùp Baéc Vieät, baát lôïi veà quaân söï) , giöõ chaët phaàn döôùi (vöïa luùa gaïo, rau quaû, caù toâm cho 75% daân Mieàn Nam). Quyeát ñònh boû ngoõ Cao Nguyeân, - Giaùp vieát – ñöôïc Thieäu baøn thaûo bí maät , khoâng cho coá vaán Myõ bieát, tröa 14.3 taïi Cam Ranh vôùi Phaïm Vaên Phuù vaø ba quaân sö Traàn Thieän Khieâm, Cao Vaên Vieân vaø Ñaëng Vaên Quang (sñd, tr. 215 - 216). Pheâ bình Phaïm Vaên Phuù, Tö leänh Vuøng II, Giaùp vieát: "Phuù töøng laø moät lính nguïy döôùi thôøi Phaùp, ñaõ bò quaân ta baét taïi Ñieân Bieän Phuû naêm 1954, nay laø moät vieân töôùng toài, khoâng ñöôïc giôùi quaân söï tín nhieäm,. Tuy vaây, Thieäu laïi naâng ñôû Phuù, bôûi caû hai cuøng giuùp nhau leân chöùc." Cuoäc ruùt lui khoûi Cao Nguyeân thaûm baïi vì Phuù giao khoaùn cho ñaøn em Phaïm Vaên Taát , vöøa ñöôïc Phuù ñeà nghò vôùi Thieäu cho vinh thaêng Thieáu töôùng. (sñd, tr.215- 216).
2. Sau khi maát Taây nguyeân, TT Thieäu trieäu taäp coá vaán taïi Dinh Ñoäc laäp veà vaán ñeà phoøng thuû Hueá vaø Ñaø naúng. Traàn Thieän Khieâm ñeà nghò boû moät trong hai. Traàn Vaên Höông cho raèng giöõ caû hai quaù toán keùm. YÙ kieán cuûa Ngoâ Quang Tröôûng toå chöùc ba ñieåm Hueá, Ñaø naúng vaø Chu Lai ñeå caàm cöï ñòch ñöôïc chaáp nhaän. Ngaøy 20.3. Tröôûng tuyeân boá :" Toâi seõ cheát vôùi coá ñoâ xöa. VC phaûi böôùc qua xaùc toâi môùi vaøo ñöôïc Hueá". Theá nhöng vöøa ñaët chaân xuoáng Ñaø naúng, Tröôûng xính vính khi ñoïc böùc ñieän cuûa Cao Vaên Vieân chuyeån leänh cuûa Thieäu chæ thuû Ñaø naúng maø thoâi vaø ñöa Löõ ñoaøn khoâng quaân soá 1 veà Saøigoøn. Tröôûng xin giaûi thích, Vieân traû lôøi:" Hoûi Toång thoáng!". Saùng 25.3, luùc 10 giôø 30, Hueá rôi vaøo tay quaân ñoäi caùch maïng. Ñöôïc Giaùp hoûi, Tö leänh Maët traân Quaûng Ñaø Leâ Troïng Taán xin naêm ngaøy ñeå chuaån bò phöông aùn vì coù tin Myõ ñöa haûi quaân cöùu vieän Ñaø naúng. Giaùp chæ cho ba ngaøy. Taán thi haønh ñuùng meänh leänh vaø ngaøy 29 thaùng 3, QÑND tieán chieám Ñaø naúng (sñd, tr. 241- 254). Giaùp ghi theâm :" Ñoái vôùi Tröôûng, leänh töû thuû cuûa Thieäu laàn naøy khoâng coøn thieâng nhö tröôùc nöõa!".
3. Giaùp vieát: Sau Ñaø naúng, Chính trò Boä tin chaéc naém phaàn thaéng veà quaân söï laãn chính trò, Myõ coù taêng vieän bao nhieâu cuõng khoâng cöùu vaûn noåi tình hình. Leänh toång taán coâng ñöôïc ban ra. Toång thoáng Thieäu giao cho Trung töôùng Nguyeãn Vaên Toaøn, Tö leänh Quaân khu III baûo veä Phan Rang/ Ninh Thuaän, nôi sinh quaùn cuûa Thieäu, baèng moïi giaù. Toaøn " ruùt veà phía sau, noùi laø ñeå cuûng coá Xuaân Loäc" vaø phuù cho Trung töôùng Nguyeãn Vónh Nghi chæ huy sôû tieàn phöông. Ngaøy 16.4, PhanRang thaát thuû. Nguyeãn Vónh Nghi vaø Chuaån töôùng Phaïm Ngoïc Sang (thuoäc Sö ñoaøn 6 khoâng quaân) bò baét vaø ñöa baèng phi cô ra Haønoäi. Theo Giaùp, Nghi ñaõ tieát loä nhieàu tin quan troïng,theo ñoù löïc löông phoøng thuû VNCH bò caêng ra raát moûng, tröø bò khoâng coøn bao nhieâu, chæ goàm coù caûnh saùt vaø phoøng veä daân söï, höôùng hieåm yeáu nhaát laø tieán coâng töø Goø Daàu Haï – Traûng Baøng, Long Bình chæ laø kho tieáp lieäu , coøn ñaïn döôïc chính thì doàn veà Nhaø Beø vaø Caùt Laùi (sñd, tr. 307).-
4. Noái tieáp laø keá hoaïch ñoät kích ñeå coâ laäp Saøigoøn treân naêm höôùng, vôùi söï tham gia cuûa 5 sö ñoaøn chuû löïc Baéc Vieät,baûy ñoaøn ñaëc coâng, 60 toå bieät ñoäng,cuøng vôùi löïc löôïng du kích vaø 50 ngaøn noäi tuyeán. Caét ñöôøng soá 4, dieät sö ñoaøn 18 cuûa töôùng Leâ Minh Ñaûo vaø tieán coâng vaøo " caùnh cöûa theùp" Xuaân Loäc laø muïc tieâu öu tieân. Theo lôøi xaùc nhaän cuûa Giaùp , ñeâm 9 raïng ngaøy 10 thaùng 4, "traäân ñaùnh baét ñaàu quyeát lieät, phöùc taïp, ñòch ñieân cuoàng phaûn kích, gaây cho ta nhieàu toån thaát. Nhieàu vò trí ta ñaõ chieám ñöôïc phaûi laàn löôït ruùt boû , hoaëc thay ñoåi chuû nhieàu laàn Chuùng ta ñaõ duøng ñeán caùc loaïi bom coù söùc saùt thöông vaø huûy dieät lôùn.Traän ñaùnh chöa döùt ñieåm. Tình hình heát söùc khaån tröông" (sñd, tr.282- 283). Töôùng Traàn Vaên Traø phaûi tröïc tieáp chæ ñaïo taùc chieán vaø thay ñoåi chieán löôïc: thay vì taán coâng thaúng thò xaõ, chuyeån sang ñaùnh caùc löïc löôïng tieáp vieän , caét Xuaân Loäc vôùi Bieân Hoøa, caét ñöôøng soá 2 vaø chaän quaân tieáp vieän ñeán töø Bieân Hoøa vaø Traûng Bom. Ngaøy 20.4, Quaân ñoäi VNCH ruùt khoûi Xuaân Loäc. Giaùp cho bieát: Vaøo thôøi ñieåm naøy, "möôøi sö ñoaøn (CS) vöøa môùi tôùi nôi". Toái 29.4, ôû höôùng Taây Baéc, Quaân ñoaøn III Baéc Vieät thanh toaùn caên cöù Ñoàng Duø, baét soáng Tö leânh sö ñoaøn Lyù Toøng Baù. "Tôùi giôø choùt, taïi Hoá Nai, ñòch coøn lieàu maïng choáng giöõ" (trang 336 cuûa hoài kyù). VNCH bò böùc töû ngaøy 30.4.1975 vôùi leäânh buoâng suùng cuûa Toång thoáng buø nhìn Döông Vaên Minh,

Giaùp vieát gì veà TT Thieäu vaø Döông Vaên Minh?

"Trong buoåi daï tieäc ngaøy 1.3.1975 tieáp taïi Dinh Ñoâc laäp moät phaùi ñoaøn cuûa Quoác hoäi Myõ bay sang Saigon xem xeùt coù neân vieän trôï boå sung cho Thieäu 800 trieäu ñoâla nöõa hay khoâng,Thieäu khoâng töï keàm cheá ñöôïc mình, buoäc moàm noùi: " Vaán ñeà ruùt laïi thaønh moät caâu hoûi ñôn giaûn laø lieäu nhöõng lôøi höùa cuûa Myõ coøn giaù trò nöûa hay khoâng? Lôøi noùi cuûa Myõ coù neân tin nöûa hay khoâng? Ñoù laø thoâng ñieäp toâi muoán caùc ngaøi chuyeån tôùi Quoác hoäi Hoa kyø..". Thaát voïng vaø cay ñaéng, Thieäu noùi theâm: "Toâi xin ñöôïc pheùp khen ngôïi nhöõng ngöôøi baïn chaân chính veà quan ñieåm ñuùng ñaén cuûa hoï, vaø toâi cuõng xin ñöôïc pheùp nhaéc laïi ôû ñaây caâu noùi ñaày yù nghóa; quaø taëng laø quan troïng nhöng caùch trao taëng laïi caøng quan troïng hôn!". Cay ñaéng thay cho Nguyeãn Vaên Thieäu, ñaây khoâng chæ laø caùch taëng quaø, maø ngay caû moùn quaø ít oûi chaúng thaáém vaøo ñaâu, sau ñoù cuõng khoâng coù noát! (MXTT, trang 218).

"Ñaøi Saøigoøn tröa ngaøy 22.4.1975 phaùt ñi tieáng noùi buoàn baû, rôøi raïc vaø cay ñaéng cuûa Thieäu traùch moùc quan thaày Myõ ñaõ boû rôi mình: ".Myõ ñaõ yeâu caàu chuùng ta thöïc hieän nhöõng ñieàu khoâng theå laøm ñöôïc . Vì vaäy, toâi ñaõ baûo hoï: Caùc oâng ñoøi hoûi chuùng toâi laøm nhöõng ñieàu maø caùc oâng ñaõ thaát baïi vôùi nöûa trieäu binh lính tinh nhueä vaø só quan coù taøi vôùi gaàn 300 tyû ñoâla chi phí trong saùu naêm trôøi. Neáu toâi khoâng noùi raèng caùc oâng bò coäng saûn VN ñaùnh baïi, thì toâi cuõng phaûi noùi moät caùch khieâm toán laø caùc oâng khoâng theå chieán thaéng. Nhöng caùc oâng ñaõ tìm ñöôøng ruùt lui trong danh döï. . Hieän nay, khi quaân ñoäi chuùng toâi thieáu vuõ khí ñaïn döôïc, maùy bay tröïc thaêng, maùy bay B52, caùc oâng laïi ñoøi hoûi chuùng toâi laøm moät ñieàu khoâng theå laøm ñöôïc gioáng nhö vieäc duøng ñaù laáp ñaày ñaïi döông, gioáng nhö caùc oâng ñöa cho toâi chæ coù 3 ñoâla maø thuùc giuïc toâi ñi baèng maùy bay gheá haïng nhaát, möôùn phoøng 30 ñoâla moät ngaøy ôû khaùch saïn, aên 3 – 4 mieáng bítteát vaø uoáng 7 ly röôïu moät ngaøy. Ñoù laø ñieàu kyø quaëc!...".

Thoùi quen aên chôi aåm thöïc cuûa vieân toång thoáng nguïy xen caû vaøo khaåu khí, ngay caû trong lôøi tuyeân boá cuoái cuøng (MXTT, trang 318)

"Döông Vaên Minh laø con baøi cuoái cuøng Myõ – nguïy ñöa ra daøn xeáp vôùi ta ñeå hoøng ñaït tôùi ngöng baén" (MXTT, trang 329)

"Toâi muoán daønh nhöõng trang cuoái cuûa taäp hoài öùc naøy ñeå suy ngaãm veà cuoäc tröôøng chinh 30 naêm giaûi phoùng daân toäc vaø baûo veä Toå quoác cuûa nhaân daân ta döôùi ngoïn côø veû vang cuûa Ñaûng". Sau khi giaùo ñaàu nhö theá trong Chöông X, MXTT, Giaùp ñaët ra vaø traû lôøi hai caâu hoûi chính:

1 – Vì ñaâu nhaân daân VN, töø khoâng moät taâc saét trong tay, vuøng leân beû gaãy goâng xieàng noâ leä, laïi ñaùnh thaéng hai ñeá quoác to (Phaùp vaø Myõ) trong moät cuoäc chieán tranh khoâng caân söùc, giaønh laïi non soâng ñaát nöôùc, "tieán leân giaûi phoùng xaõ hoäi, giaûi phoùng con ngöôøi?". Giaùp coù lyù khi naïi ra lyù do raèng daân toäc Vieät ñaõ sôùm coù " moät trieát lyù soáng, hình thaønh vaø phaùt trieån moät neàn vaên hoùa daân toäc maø haït nhaân laø chuû nghóa yeâu nöôùc, tinh thaàn ñaáu tranh baát khuaát ñeå laøm chuû thieân nhieân, laøm chuû xaõ hoäi".Giaùp nhaéc laïi cuoäc ñaáu tranh duõng caûm moät nghìn naêm choáng Trung hoa vaø ñeà cao "Hòch Töôùng Só" cuøng vôùi "Bình Ngoâ Ñaïi Caùo" ñaõ hình thaønh vaø phaùt trieån moät hoïc thuyeát quaân söï VN "laáy ñaïi nghóa thaéng hung taøn, laáy chí nhaân thay cöôøng baïo, laáy ít ñòch nhieàu, laáy nhoû thaéng lôùn". Moät hoïc thuyeát bieát vaän duïng pheùp bieän chöùng ñoåi yeáu thaønh maïnh, keát hôïp löïc, theá, thôøi, möu, cuoái cuøng ñaït tôùi nguyeän voïng saâu xa laø giaønh laïi vaø giöõ vöõng chuû quyeàn daân toäc vôùi nhöõng tö töôûng vöôït tjhôøi ñaïi: "daäp taét muoân ñôøi chieán tranh, ñem laïi thaùi bình muoân thuôû".

2 – Vaäy thì vì sao moät daân toäc anh huøng nhö daân toäc VN laïi phaûi soáng kieáp ngöïa traâu hôn 100 naêm döôùi aùch thoáng trò cuûa thöïc daân ñeá quoác phöông Taây? Theo Giaùp, nguyeân nhaân chuû yeáu laø söï khuûng hoaûng veà ñöôøng loái vaøo thôøi ñieåm töông quan löïc löôïng giöõa ta vaø ñòch coù nhöõng thay ñoåi cô baûn: kinh teá noâng nghieäp cuûa nöôùc ta laïc haäu, quaân ñoäi ta trang bò thoâ sô , coøn quoác gia ñòch thuû coù moät neàn coâng nghieäp hieän ñaïi, aùp duïng phöông thöùc saûn xuaát tö baûn chuû nghóa, vôùi moät quaân ñoäi vuõ trang huøng maïnh. Vì theá caùc phong traøo khôûi nghóa töø Nam chí Baéc bò ñaøn aùp daõ man, tuy tinh thaàn anh duõng coù thöøa. Caùc laõnh tuï yeâu nöôùc chæ "thaønh nhaân" maø söï nghieäp cöùu nöôùc chöa "thaønh coâng" ñöôïc. Döïa vaøo luaän ñeà naøy, Giaùp cho raèng naêm 1911, Nguyeãn Taát Thaønh (sau laáy teân Nguyeãn AÙi Quoác, roài Hoà Chí Minh) ra ñi tìm con ñöôøng cöùu nöôùc vaø ñaõ choïn ñuùng con ñöôøng caùch maïng voâ saûn gaén lieàn daân toäc vôùi giai caáp; quoác gia vôùi quoác teá; ñoäc laäp daân toäc vôùi chuû nghóa xaõ hoäi. Nhôø theá, cuoäc chieán tranh giaûi phoùng ñaõ trôû thaønh cuoäc chieán tranh toaøn daân, coù ñuû söùc maïnh ñeå quaät ngaõ moïi keû thuø.

Neáu veá ñaàu trong laäp luaän treân ñaây cuûa Giaùp khoâng traät thì traùi laïi, hoaøn toaøn khoâng theå chaáp nhaän veá thöù hai: Xaõ hoäi chuû nghóa laø moät choïn löïa sai laàm vaø nguy haïi. Nöûa theá kyû lòch söû ñaõ laät taåy tính caùch ñeåu giaû cuûa Maët Traäân Vieät Minh , moät caùi baåy saäp cuûa CS ñeå tieâu dieät caùc thaønh phaàn quoác gia yeâu nöôùc . Hoà vaø phe nhoùm ñaõ khai thaùc bæ oåi loøng yeâu nöôùc noàng nhieät cuûa daân toäc ñeå phuïc vuï cho moät chuû thuyeát ngoaïi lai. Ñoäc laäp, tö do vaø côm aùo chæ laø baùnh veõ. Ñaát nöôùc hieän sa laày toaøn dieän vaø giai caáp voâ saûn bò boäi phaûn traéng trôïn. VN chæ thoáng nhaát treân baûn ñoà, treân cöûa mieäng, loøng daân ly taùn hôn luùc naøo heát.

Phaàn ñaùng suy ngaãm nhaát trong ba quyeån hoài öùc cuûa Voõ Nguyeân Giaùp laø boán trang choùt (367 – 370) cuûa "Muøa Xuaân Toaøn Thaéng". Vaøo buoåi xeá chieàu cuoäc ñôøi vinh nhuïc, taùc giaû tænh giaác Nam Kha (tænh thaät khoâng?) vaø ñöôïc Chính trò boä böïc ñeøn xanh cho vaén taéc goùp yù ñeå cöùu nguy Ñaûng ñang bí loái. Duø sao, coù coøn hôn khoâng vaø neáu quaù muoän maøng thì ít nöûa, caùc ñaøn em khoâng maát tieáng laø ñaõ kyø voïng haõo nôi ngöôøi huøng naêm xöa.

Sau khi laûm nhaûm ñeà cao – theo veát cuû – " chuû nghóa Maùc – Leânin vaø tö töôûng Hoà Chí Minh laø neàn taûng cuûa tö töôûng vaø kim chæ nam haønh ñoäng", Giaùp ( choác laùt böïc tænh) vieát: "..Tuy nhieân, duø thaéng lôïi cuûa ñöôøng loái ñoåi môùi to lôùn nhö theá naøo, chuùng ta cuõng duõng caûm nhìn vaøo söï thaät, khoâng phaïm chuùt sai laàm "kieâu ngaïo coäng saûn". Phaûi noùi raèng hieän nay nöôùc ta ñang coøn laø moät trong nhöõng nöôùc ngheøo treân theá gioùi, cô caáu kinh teá phaàn lôùn coøn laø noâng nghieäp, naêng suaát lao ñoäng thaáp keùm haøng traêm laàn, trình ñoä coâng ngheä laïc haäu haøng theá kyû so vôùi caùc nöôùc phaùt trieån"

Giaùp (giaùn tieáp) löu yù Ñaûng ñaõ nuoát lôøi höùa vôùi giai caáp voâ saûn vaø nhaán maïnh "caàn caûi thieän ñôøi soáng vaät chaát vaø vaên hoùa cuûa nhaân daân.., ñoù laø chöa noùi ñeán nhöõng söï suy thoaùi veà ñaïo ñöùc vaø söï naûy sinh caùc teä naïn xaõ hoäi maø cô cheá thò tröôøng mang laïi". Ñaëc bieät, Giaùp baùo ñoäng vôùi nhoùm laõnh tuï bình voâi uø lì taïi Baéc boä phuû : "moät traät töï theá giôùi môùi ñaõ xuaát hieän vôùi xu theá toaøn caàu hoùa, loâi cuoán caû haønh tinh vaøo moät côn loác lôùn do Myõ, moät soá ít sieâu cöôøng vaø caùc taäp ñoaøn sieâu quoác gia chi phoái". Giaùp cuõng nhaéc cho nhoùm haùo chieán ñieác khoâng sôï suùng bieát "nguyeän voïng hoøa hoaûn vaø hoøa bình cuûa loaøi ngöôøi tieán boä" vaø caùc sieâu cöôøng ngaøy nay coù " vuõ khí coâng ngheä cao".

Ñeå traû lôøi moät soá ñaûng vieân – (noùi chuyeän vôùi ngöôøi cheát ít nguy hieåm hôn ñoái thoaïi vôùi ngöôøi soáng!) - nhö caùnh Leâ Duaãn - Leâ Ñöùc Thoï töøng truø eám y, Giaùp baøi baùc quan ñieåm a) ñaët ñaáu tranh chính trò treân nhu caàu xaây döïng boä ñoäi chuû löïc, ïb) ñoàng hoùa chieán tranh nhaân daân vôùi chieán tranh du kích (vì theo Giaùp, chieán tranh caùch maïng toång hôïp ñaáu tranh quaân söï, chính trò, ngoaïi giao, du kích, chính quy, ñaùnh nhoû vaø ñaùnh lôùn) c) chuû tröông tieán coâng vaøo caùc ñoâ thò nhaèm daáy leân toång khôûi nghóa trong khi leõ ra phaûi chuyeån höôùng hoaït ñoäng veà noâng thoân. (Cuoäc taán coâng Xuaân Maäu thaân 1968 thaát baïi vì khoâng gaây ñöôïc toång khôûi nghóa). d) chuû tröông phuû nhaän phoøng ngöï, coi phoøng ngöï laø ñieàu caám kî vaø cho raèng trong chieán tranh chæ coù ñöôøng loái tieán coâng. vaø e) khuynh höôùng hieän taïi cuûa Myõ vaø moät soá cöôøng quoác ñaët nhaân quyeàn treân chuû quyeàn, nhö taïi chieán tranh vuøng Vònh (1991) vaø Kosovo.

Ñeå keát thuùc, Giaùp ñeà nghò – moät caùch raát ñaïi cöông - nhöõng " quyeát saùch ñoät phaù phuø hôïp vôùi quy luaät vaän ñoäng cuûa chieán tranh caùch maïng" sau ñaây: 1) Öu tieân phaùt trieån löïc löôïng saûn xuaát 2) Giaùo duïc vaø ñaøo taïo, khoa hoïc vaø coâng ngheä 3) Phaùt huy ñeán ñænh cao noäi löïc cuûa ñaát nöôùc 4) Chænh ñoán vaø söûa sai Ñaûng 5) Xaây döïng söùc maïnh toång hôïp cuûa neàn quoác phoøng toaøn daân.

**************

Sau 25 naêm veà höu non, Voõ Nguyeân Giaùp, nay 90 tuoåi ñôøi, boång nhieân ñöôïc pheùp taùi xuaát giang hoà, khoâng nhöõng qua ba quyeån hoài öùc maø coøn baèng caùch phaùt bieåu hai laàn, ngaøy 16 thaùng tröôùc vaø gaàn ñaây, taïi Hoïc vieän chính trò quoác gia Hoà Chí Minh vaø tröôùc phoùng vieân quoác teá, nhö baùo Nhaân Daân vöøa tieát loä. Giaùp than phieàn caùc laõnh tuï CS trì treä yù thöùc heä vaø ñeà nghò hoï daân chuû hoùa thaät söï vaø laéng nghe yù daân. Ñieåm laøm nhieàu ngöôøi thaát voïng laø Giaùp khoâng côûi boû noåi caùi goâng Maùc- Leâ- Hoà vôùi nhöõng giaùo ñieàu xô cöùng khoâng coøn ñöôïc ai tin töôûng, ngay caû trong haøng nguõ ñaûng vieân. Mong raèng cho ñeán ngaøy vónh vieãn ra ñi, Giaùp saùng suoát hôn vaø " haï quyeát taâm" tieán theâm moät böôùc quyeát ñònh. Thôøi cô ñaõ qua ñeå Giaùp ñoùng vai troø moät Kemal Ataturk, moät Gorbatchev, moät Yeltsin hay teä hôn, moät Jaruzelski. Cho ñeán nay, Giaùp – thieân taøi quaân söï VN thaéng ñeá quoác thöïc daân treân chieán tröôøng – thieáu duõng caûm chính trò ñeå trôû thaønh moät cöùu tinh ñöa ñaát nöôùc ra khoûi ao tuø xaõ hoäi chuû nghóa. Duø sao, Giaùp laø moät nhaân chöùng haøng ñaàu. Giaùp coù traùch nhieäm raát naëng neâu ra sai quaáy cuûa cheá ñoä vaø traû söï thaät laïi cho lòch söû. Hoaøn thaønh ñöôïc, tuy chæ moät phaàn, nghóa vuï naøy ñoái vôùi daân toäc, Giaùp coù theå an taâm ñi theo Baùc. Ngaøy naøo chöa ñaït ñöôïc muïc tieâu vöøa noùi, cuoäc chieán thaéng cuûa CS chæ laø moät chieán thaéng khoâng vinh quang, moät chieán thaéng ñaéng cay, moät chieán thaéng "man rôï" ( ngoân töø Döông Thu Höông).

Maët khaùc, thieån nghó ñaây cuõng laø cô hoäi toát cho caùc só phu vaø töôùng laõnh höõu traùch cuû cuûa Vieät Nam Coäïng Hoøa ngoài laïi – mong thay! – vôùi nhau haàu ñuùc keát moât caùch löông thieän vaø khoâng maëc caûm caùc baøi hoïc töø dó vaõng. Khoâng phaûi ñeå quy traùch cho ai hay ñaøo theâm saâu haän thuø vôùi ñoái phöông, maø ñeå giuùp theá heä ñeán sau, beân trong vaø ngoaøi nöôùc, tìm loái thoaùt cho xöù sôû raùch naùt , phaân giaûi nhöõng maâu thuaån ngaên caùch ngöôøi Vieät ñoâi bôø vaø kieán taïo moät Vieät Nam Môùi maø taát caû chuùng ta, giaø treû, giaøu ngheøo, ñeàu coù theå haõnh dieän. Caàn noùi heát söï thaät veà cuoäc chieán VN. Vì söï thaät giaûi thoaùt., söï thaät haøn gaén. "Xaõ hoäi chuû nghóa ñöôøng loái Hoà Chí Minh" ngaøy nay nhö con oác möôïn hoàn: voõ ngoaøi, son phaán caùch maïng loøe loeït nhöng trong ruoät, ñaëc seät tö baûn ñoû, gian hieåm hôn thöïc daân.

Coøn ñôïiø gì nöûa ? Tuoåi taùc vaø Lòch söû khoâng chôø quyù vò! Nöûa theá kyû tuûi nhuïc chöa ñuû hay sao?

Thuûy Hoa Trang

Ngaøy 27.6.2000

Californie